Ocean Exploration Trust’a ilişkin Exploration Vessel (E/V) Nautilus keşif gemisindeki bir grup, son teknoloji eseri deniz tabanı haritalama sistemleri ve uzaktan kumandalı araçlar (ROV) kullanarak Pasifik Okyanusu’nun yaklaşık 800 metre derinliğinde tarihi bir enkaza ulaştı. Yapılan incelemeler sonucunda enkazın, 2. Dünya Savaşı’nın en çetin deniz muharebelerinden Guadalcanal Harekatı sırasında batan Teruzuki olduğu doğrulandı.
Teruzuki amiral gemisinin son günü
Parlayan Ay manasına gelen Teruzuki, 1942’de hizmete giren 134 metrelik çağdaş bir Akizuki sınıfı destroyerin ismiydi. Temel misyonu, kıymetli uçak gemilerini düşman hava ataklarından korumaktı. Guadalcanal Harekatı sırasında Koramiral Raizo Tanaka’nın sancak gemisi olarak kritik bir rol üstlenen destroyer, 12 Aralık 1942 gecesi Cape Esperance açıklarında Amerikan imali iki Mk-8 torpidosuyla vuruldu.
Ağır hasar alan, dümeni kilitlenen ve alevler içinde kalan gemi, mürettebatın tüm eforlarına karşın kurtarılamadı. Amiral Tanaka ve mürettebatın büyük bir kısmı tahliye edilmeyi başarsa da, gemi sulara gömülmeden evvel dokuz denizci hayatını kaybetti.
Araştırmacılar için keşif anı büyük bir heyecan yarattı. Fakat asıl sürpriz, geminin ana gövdesi incelendikten sonra ortaya çıktı. Gruplar, ana enkazdan yaklaşık 200 metre ileride, geminin şiddetli patlamayla kopmuş olan kıç kısmını buldu. Araştırmacılardan Dr. Larry Mayer, bu bulguyu son derece heyecan verici bir an olarak tanımladı. Bu durum, geminin batış anındaki dramatik anlara dair yeni ipuçları sunuyor.
Bu keşfi daha da manalı kılan ise Nautilus takımında yer alan Japon araştırmacı Hiroshi Ishii’nin varlığı oldu. Kyoto Üniversitesi’nde misyon yapan ve destroyerin kimliğini doğrulayan Ishii için bu, ferdî bir mana taşıyordu.
“Bir Japon olarak, ABD ve Japonya ortasındaki bu ortak tarihe gösterilen ilgiyi takdir ediyorum,” diyen Ishii, keşfin kıymetini şu sözlerle vurguladı: “Biz Japonlar olarak bu savaşın, bilhassa de deniz muharebelerinin ayrıntılarını çok fazla bilmiyoruz. Genel halk bu bahiste bilgisiz. Bu keşif, geçmişimizi daha âlâ anlamamız için bir fırsat.”
Denizcilik arkeolojisi ve 2. Dünya Savaşı tarihi açısından bir dönüm noktası olarak kabul edilen bu keşif, bölgede yattığı iddia edilen 100’e yakın başka batık için de yeni bir umut ışığı oldu. Teruzuki’nin öyküsü, okyanusun derinliklerinde yalnızca metal yığınlarının değil, birebir vakitte insanlık tarihinin dokunaklı anılarının da yattığını bir sefer daha kanıtladı.
