Japonya merkezli özel uzay şirketi ispace, Ay’a yumuşak iniş yapma amacıyla gönderdiği ikinci uzay aracında da muvaffakiyete ulaşamadı. “Resilience” isimli iniş aracı, 6 Haziran sabahı erken saatlerde Ay yüzeyine çarparak başarısız oldu. Bu gelişme, şirketin 2023’teki birinci başarısız denemesinden sonra ikinci büyük hayal kırıklığı olarak kayıtlara geçti. Donanım arızası nedeniyle başarısız oldu
“Resilience”, Ay’ın kuzey bölgelerinden biri olan Mare Frigoris üzerine yumuşak iniş yapmayı hedefliyordu. Lakin araçtan alınan telemetri bilgileri, planlanan inişten yaklaşık bir buçuk dakika evvel kesildi. Bu kesinti, ekipman arızasına işaret ederken inişin muvaffakiyetle tamamlanamadığı kısa müddette anlaşıldı.
ispace kurucusu ve CEO’su Takeshi Hakamada, iniş denemesinden birkaç saat sonra düzenlediği basın toplantısında gazetecilere, “Misyon 2’yi muvaffakiyetle tamamlamak istiyorduk, fakat maalesef iniş yapamadık” dedi. Sorun lazer ölçüm cihazında
İlk değerlendirmelere nazaran, iniş aracının lazerli ara ölçüm sistemi, yüzeye olan arayı vaktinde ve hakikat biçimde ölçemedi. Bu gecikme, aracın gereğince yavaşlayamamasına neden oldu ve ispace mühendislerine nazaran bu durum “sert iniş” ile sonuçlandı. Aracın bu çarpışmadan sağ çıkmış olması ihtimali ise epeyce düşük.
Taşınan yükler Ay’a ulaşamadı
Yaklaşık 2.3 metre uzunluğunda ve 1.000 kilogram tartısındaki Resilience, beş farklı yük taşıyordu. Bunlar arasında Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından geliştirilen Tenacious isimli küçük keşif aracı da bulunuyordu. Tenacious, Ay toprağından örnek toplamayı ve üzerinde taşıdığı minyatür bir sanat yapıtını —İsveçli sanatçı Mikael Gensberg’in tasarladığı “Moonhouse”— yüzeye yerleştirmeyi hedefliyordu. Lakin vazife başarısız olduğu için bu planlar gerçekleşemedi. Bunun dışında araç, Tayvan’dan derin uzay radyasyon ölçüm aygıtı, Japonya’dan hidrojen-oksijen üretim teknolojisi ve Malezya merkezli bir biyoteknoloji şirketinin Ay’da alg üretim deneyi üzere gelecekteki beşerli misyonlar için kritik ehemmiyet taşıyan teknolojik yükler de barındırıyordu.
ispace’in 15 Ocak’ta SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlattığı ve “Hakuto-R Mission 2” olarak isimlendirdiği bu vazife, 2023’teki birinci denemenin akabinde geliştirilen yeni kuşak bir iniş aracıyla gerçekleştiriliyordu. Birinci misyonda araç, Ay yüzeyindeki bir krater kenarını düzlük sanarak suratını yanlış ayarlamış ve yere çarparak parçalanmıştı. Şirket, bu tecrübeden edindiği derslerle ikinci vazifesi planlamıştı. Lakin bu sefer de lazerli iniş sistemindeki bilgi gecikmesi benzeri bir sonla neticelendi.
Pes etmek yok
Her ne kadar iki deneme de başarısızlıkla sonuçlansa da, ispace pes etmiyor. CEO Hakamada, “Öncelikle, gözlemlediğimiz fenomenin temel nedenini bulmalıyız, akabinde bunları Mission 3 ve Mission 4’te kullanmalıyız” dedi.
Resilience başarılı olsaydı, Japonya için ikinci yumuşak Ay inişi olacaktı. Japonya’nın ulusal uzay ajansı JAXA, SLIM uzay aracını Ocak 2024’te inançlı bir biçimde indirmişti.
ispace, 2027’de Apex 1.0 isimli daha büyük ve daha yetenekli bir iniş aracı kullanacak olan Mission 3 ve Mission 4 isimli iki Ay misyonu başlatmayı planlıyor. Bu iniş aracı, 2 ton tartısında olacak.
