Neredeyse bugüne kadar yapay zeka modellerinin başarısı; bilgiye erişim, mantık yürütme ve analitik marifetlerle ölçüldü. Lakin dal son devirde farklı bir istikamete evriliyor. Yeni datalar, yapay zeka geliştiricilerinin artık duygusal zeka üzerinde ağırlaştığını gösteriyor. Yani modeller artık sırf neyi bildiğiyle değil, nasıl hissettirdiğiyle de rekabet ediyor. Yeni bir periyoda giriyoruz
Bu dönüşümün en çarpıcı işaretlerinden biri geçtiğimiz günlerde geldi. Açık kaynak dünyasının değerli oluşumlarından LAION, duygusal zekaya odaklanan yeni bir araç paketi duyurdu: EmoNet. EmoNet, ses kayıtları ve yüz fotoğraflarından hisleri tahlil eden açık kaynaklı araçlardan oluşuyor. Hedef, makinelerin insan hislerini gerçek bir biçimde tanımasını sağlamak.
Yalnızca bağımsız geliştiriciler değil, büyük teknoloji şirketleri de duygusal zekayı öncelik haline getiriyor. EQ-Bench isimli test, modellerin duygusal karmaşıklıkları manaya yeteneklerini ölçüyor. EQ-Bench’in geliştiricisi Sam Paech, bilhassa OpenAI’ın ve Google’ın Gemini 2.5 Pro üzere modellerinin son altı ayda bu alanda önemli ilerleme kaydettiğini belirtiyor.
Bu ilerlemeler sadece sektörel değil, akademik dünyada da dikkat çekiyor. Geçtiğimiz mayıs ayında yayınlanan bir araştırma OpenAI, Microsoft, Google, Anthropic ve DeepSeek üzere şirketlerin modellerinin, duygusal zeka testlerinde insanlardan daha düzgün performans gösterdiğini ortaya koydu. Beşerler testte ortalama %56 muvaffakiyet gösterirken, yapay zeka modelleri %80’in üzerine çıktı. Yapay zeka “okur-yazarlığı” mı gerekiyor?
Yapay zekanın duygusal zekaya sahip hale gelmesi, yalnızca teknik bir muvaffakiyet değil, tıpkı vakitte etik ve ruhsal riskleri de beraberinde getiriyor. Son periyotta medyada sıkça yer alan kimi örnekler, insanların AI ile kurduğu sıhhatsiz duygusal bağların önemli sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor.
Bazı kullanıcıların yapay zeka modelleriyle girdikleri ağır sohbetlerin akabinde gerçeklik algılarını yitirdiğini ortaya koyan hadiseler halihazırda mevcut.
Bazılarına nazaran bu riskler duygusal zeka ile çözülebilir. EQ-Bench testinin geliştiricisi Sam Paech’e nazaran, yüksek duygusal zeka, modellerin manipülatif davranışlardan uzak durmasını sağlayabilir. Fakat bu, geliştiricilerin modellerin ne vakit geri çekileceği, ne vakit dayanak sunacağı hususlarında hassas kararlar almasını gerektiriyor. Duygusal zekanın yüksek olması, başıboş bir halde empati kurulacağı manasına gelmiyor.
Tüm bu gelişmeler, gelecekte sadece yapay zeka üretmek değil, onunla sağlıklı bağlantılar kurabilmek için de bir tıp dijital okuryazarlığın kaide olacağını gösteriyor. Zira artık problem sırf “ne söyledikleri” değil, nasıl hissettirdikleri olacak.
