Steve Jobs, sırf Apple’ın kurucularından biri olarak değil, teknoloji dünyasında iz bırakmış vizyonerlerden biri olarak da hatırlanıyor. Bugün elimizdeki birçok teknolojik eserin ve dijital alışkanlığın temelinde, onun gelecek öngörüleri ve tasarım anlayışı yer alıyor.
Peki, Jobs hayatta olsaydı, günümüzde yapay zeka alanında en çok konuşulan araçlardan biri olan ChatGPT hakkında ne düşünürdü? Apple’ın bu alandaki mevcut pozisyonu göz önüne alındığında, bu soru daha da mana kazanıyor.
Apple’ın yapay zeka yarışında bilhassa Siri üzerinden geride kalmış görünmesi, şirketin Jobs sonrası stratejilerinin doğal bir sorgulanmasına yol açıyor. Bugün Siri hala temel misyonlarda bile rakiplerinin gerisinde kalırken, öteki büyük teknoloji şirketleri ChatGPT gibisi üretken yapay zeka modelleriyle yeni bir devri şekillendiriyor.
1985’teki bir konuşma, 2020’lerin yapay zekasına ışık mı tutuyor?
Steve Jobs’un yapay zekaya dair ne düşüneceğine dair güçlü ipuçları, on yıllar öncesinden geliyor. 1985 yılında İsveç’teki Lund Üniversitesi’nde yaptığı bir konuşmada Jobs, teknoloji ile bilgi ortasındaki bağlantıyı epey dikkat cazibeli bir halde ele alıyor.
Konuşmasına Büyük İskender’in öğretmeninin Aristo olduğunu hatırlatarak başlayan Jobs, bu bağlantıyı öğrendiğinde içten içe bir kıskançlık hissettiğini söylüyor. Akabinde da kitaplar sayesinde Aristo’nun fikirlerine ulaşabildiğini fakat ona soru soramadığını lisana getiriyor: “Sadece yazdıklarını okuyabiliyoruz, ancak karşılık alamıyoruz.”
Bu noktada Jobs’un lisana getirdiği umut, epey dikkat cazibeli: “Umudum, hayatımız boyunca o denli bir araç yaratmamızdır ki, bir gün bir Aristo hayattayken onun fikirlerini bir bilgisayara kaydedebilelim. Ve ileride bir öğrenci, sırf Aristo’nun ne söylediğini okumakla kalmasın, ona bir soru sorabilsin — ve bir karşılık alabilsin.”
Steve Jobs’un o periyot lisana getirdiği fikir, bugün ChatGPT üzere büyük lisan modellerinin sunduğu tecrübeye ziyadesiyle yakın görünüyor. Kullanıcılar artık sırf metin okumakla kalmıyor, metinle etkileşime girebiliyor; sorular soruyor, cevaplar alıyor, hatta yeni fikirler geliştiriyor. Bilgiye erişim artık pasif bir tüketim değil, karşılıklı bir etkileşim biçimine dönüşmüş durumda.
Elbette bugünkü yapay zeka sistemleri hala harika değil. Modelin nasıl eğitildiği, hangi kaynakları kullandığı ve yanıtlarının doğruluk hissesi üzere bahisler hala tartışma konusu. Lakin gelinen nokta, Jobs’un neredeyse 40 yıl evvel çizdiği vizyona bir oldukça yakın. Aristo örneğiyle anlatılan o ülkü sistem, bugün gerçek olmaya hiç olmadığı kadar yakın.
Apple ve yapay zeka: Jobs olsaydı ne olurdu?
Tüm bu gelişmelere karşın, Apple’ın bugün üretken yapay zeka alanında sessiz kalması, şirketin vizyonuyla ilgili kimi soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Şayet Jobs bugün yaşıyor olsaydı, bu teknolojiyi Apple ekosistemine nasıl entegre ederdi? Siri bugün nasıl bir noktada olurdu? Bunlar artık sırf spekülasyonla yanıtlanabilecek sorular.
Ancak bir şey açık: Steve Jobs’un teknolojiye bakışı, kullanıcıyla kurduğu bağı bilgiyle daha da derinleştirme üzerine heyetiydi. Ve o bağın bir gün etkileşimli hale geleceğini düşünmesi, bugün yapay zekanın geldiği yeri daha manalı kılıyor.
