Ay’ın kime ilişkin olduğu sorusuna birden fazla kişi “hiç kimseye” cevabını verir. Lakin bu soruyu Dennis Hope isimli adama sorduğunuzda, karşılığı biraz daha argümanlı: “Bana ve benden Ay satın alanlara…” Üstelik Hope’un argümanına nazaran bu küme, birtakım eski ABD liderlerini bile içeriyor.
Her şey 1980’lerde başladı. Yaklaşık bir yıl boyunca işsiz kalan Hope, 1967 tarihli Uzay Anlaşması’nı inceledi. Muahede, devletlerin Ay ya da rastgele bir gök cismi üzerinde mülkiyet hakkı tez edemeyeceğini açıkça belirtse de, bireylerden bahsetmiyordu. Hope da bu boşluktan yararlanabileceğini düşündü.
San Francisco’daki bir hükümet ofisine giderek, Ay’ın tamamı ile birlikte Güneş Sistemi’ndeki öteki gezegen ve uyduların yüzeylerinde hak talep etti. Daha sonra bu tezini Birleşmiş Milletler ve Sovyetler Birliği’ne yazdığı mektuplarla bildirdi. Karşılık alamayınca bunu sessiz onay olarak kabul etti.
Hope, kurduğu Lunar Embassy isimli internet sitesi aracılığıyla Ay ve başka gök cisimlerinde “arazi satışına” başladı. 2019 yılı prestijiyle bu teşebbüsten en az 12 milyon dolar kazandığı kestirim ediliyor. Satışa sunduğu bölgeler ortasında Venüs, Merkür ve hatta Plüton bile var. Fiyatlar 34.99 dolardan başlıyor, Plüton’daki özel parseller ise maden haklarıyla birlikte 250 bin dolara kadar çıkabiliyor.
Ancak bu satışların yanında küçük bir not da yer alıyor: Şayet bu topraklardan madencilik yaparsanız, gelirinizin yüzde 10’unu Dünya’daki “Galaktik Hükümet’in” insani projelerine bağışlamanız bekleniyor. Elbette bu “Galaktik Hükümet”, Hope’un kendisinin kurduğu, “anayasa, kongre ve para ünitesi bulunan demokratik bir cumhuriyet” olarak tanımladığı bir yapı.
Resmiyetten uzak bir mülkiyet iddiası
Hope, müşterileri ortasında Jimmy Carter, Ronald Reagan ve George W. Bush üzere isimlerin de bulunduğunu tez etse de, Güneş Sistemi’nin tamamının kendisine ilişkin olduğunu söylediği düşünülürse, bu tıp beyanlara temkinli yaklaşmakta yarar var. Sonuçta bu “arazi satın alımlarının” tüzel geçerliliği bulunmuyor; alıcılar esasen sembolik bir doküman alıyorlar.
Yine de Hope’un kıssası, gelecekte karşılaşabileceğimiz daha önemli sorulara işaret ediyor. Gök cisimlerinde mülkiyet sorunu, uzay teknolojileri geliştikçe yalnızca spekülatif bir husus olmaktan çıkabilir. Şimdilik hiçbir ülke ya da memleketler arası kuruluş, Hope’un savlarını tanımıyor. Lakin Ay’a otel inşa edilmek istendiğinde ya da Mars’ta bir yerleşim kurulduğunda, bu çeşit mülkiyet mevzuları yine gündeme gelebilir.
Henüz bu sorulara net bir karşılık verilemiyor. Lakin bir şey kesin: Uzaydaki toprak arbedesi, gerçek manada başladığında, yanıtlar çok daha karmaşık ve uzun müzakerelerle şekillenecek.
