Yurtdışından getirilen telefonlara uygulanan IMEI kayıt harcı 2024 yılında rekor düzeye ulaştı lakin bunun sonuçları epeyce değişik oldu: Hem vatandaş hem üretici hem de devlet kaybetti. Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu’nun (BTK) yayımladığı 2024 faaliyet raporuna nazaran, yurtdışı IMEI kaydı yapılan cep telefonu sayısı yüzde 81’lik düşüşle 161 bin 136’ya geriledi. 2023 yılında 892 bin 501 aygıtın kayıt altına alındığı sistemde, devlet yaklaşık 5.5 milyar lira gelir elde etmişti. Meğer 2024’te, harç bedeli beş kattan fazla artmasına karşın gelir 5.1 milyar lirada kaldı.
Telefon üretimi ve ithalatında da düşüş
IMEI kayıtlarındaki düşüş, sırf yolcu beraberinde getirilen aygıtlarla hudutlu kalmadı. BTK’nın bilgilerine nazaran Türkiye’de kullanıma giren toplam aygıt sayısı 2023’te 16,7 milyonken 2024’te bu sayı 15,6 milyona düştü. Bilhassa cep telefonu üretimi ve ithalatında bariz bir azalma yaşandı. Türkiye’de üretimle kayıt altına alınan aygıt sayısı ise bir evvelki yıla nazaran 6 milyon 887 binden 6 milyon 214 bine düştü.
IMEI kaydına tabi tüm aygıtlar ortasında tek düşüş gösteren kategori cep telefonları oldu. 2023 yılında 12 milyon 53 bin telefon kayıt altına alınırken bu sayı 2024’te 11 milyon 299 bine indi. Buna karşılık, tablet, saat ve IoT aygıtlarının sayısı 3,2 milyondan 4,1 milyona yükseldi.
Kimse kazanmadı
2012 yılında 100 TL olarak belirlenen IMEI kayıt harcı, yıllar içinde yapılan artışlarla 2025 prestijiyle 45.614 TL düzeyine ulaştı.
IMEI kayıt harcının sert biçimde artırılmasıyla hem vatandaşın hem de dalın hareket alanı daraldı. Fakat en büyük kayıplardan biri devletin tahsilatında yaşandı. 2023 yılında yaklaşık 892 bin aygıtla 5,5 milyar TL gelir sağlanırken, 2024’te yalnızca 161 bin aygıttan 5,1 milyar TL toplanabildi.
Sonuç olarak, yüksek IMEI harcı uygulaması devletin gelirini artırmadığı üzere; yurttaşın alım gücünü zayıflattı, kayıt dışılığı teşvik etti ve taşınabilir teknoloji pazarını daralttı.
BTK’nın marka bazlı bilgileri, pazardaki tercih değişimini net biçimde ortaya koyuyor. Samsung ve Redmi markalı aygıtların IMEI kayıtlarında düşüş yaşanırken, Apple bu alanda istisna olarak öne çıkıyor. Samsung’un kayıt altına alınan aygıt sayısı 2023’te 3 milyon 639 bin düzeyindeyken, 2024’te bu sayı 3 milyon 178 bine geriledi. Emsal formda, Redmi aygıtlarında da düşüş görüldü. 2023 yılında 1 milyon 832 bin olan kayıtlı aygıt sayısı, 2024’te 1 milyon 796 bine indi.
Öte yandan, Apple markalı aygıtların IMEI kayıtlarında artış yaşandı. 2023’te 3 milyon 181 bin olarak kaydedilen aygıt sayısı, 2024’te 3 milyon 287 bine yükseldi.
