Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nden Tümgeneral Vladyslav Klochkov, geçtiğimiz günlerde yaptığı çarpıcı bir açıklamada, Rusya’nın savaş teknolojilerinde ihtilal yaratabilecek bir insansız hava aracı (İHA) geliştirdiğini tez etti. Klochkov’a nazaran, MS001 ismi verilen bu yeni kuşak drone, Nvidia Jetson Orin platformuyla destekleniyor ve “dış komutlara muhtaçlık duymadan gören, tahlil eden, karar veren ve saldıran özerk bir savaş platformu” olarak tanımlanıyor. Bu gelişme, savaş teknolojilerinde yapay zekanın kullanımına dair tasaları artırırken, Batı’nın teknoloji yaptırımlarının aktifliği de tartışma konusu oldu.
Rusya Nvidia Jetson Orin’den gücünü alıyor
MS001, klasik insansız hava araçlarından farklı olarak, sırf evvelce belirlenmiş koordinatları takip eden bir “aptal” drone değil. Klochkov, bu drone’un maksatları bağımsız bir halde tanımlayabildiğini, en yüksek bedelli gayesi seçebildiğini ve GPS sinyallerinin karıştırılması ya da maksadın hareket yapması üzere durumlarda bile yörüngesini dinamik olarak ayarlayabildiğini belirtiyor. “Bu bir serkeş mühimmat değil, bu bir dijital avcı,” diyor Klochkov, MS001’in yeteneklerini vurgularken.
Drone’un en dikkat cazibeli özelliği, Nvidia’nın Jetson Orin platformuyla güçlendirilmiş olması. Bu platform, makine tahsili, görüntü sürece ve obje tanıma üzere ileri teknolojilere imkan tanıyor. Ayrıyeten MS001, termal kameralar sayesinde gece ve düşük görüş şartlarında çalışabiliyor, sahteciliğe sağlam CRPA antenli Nasir GPS sistemiyle navigasyon yapıyor ve FPGA çipleriyle uyarlanabilir mantık sunuyor. Radyo modem ise sürü halinde hareket eden drone’lar ortasında telemetri ve irtibat sağlıyor.
Klochkov’un açıklamalarına nazaran, MS001’ler tek başlarına değil, koordineli sürüler halinde hareket ediyor. Bu sürüler, Ukrayna’nın elektronik savaş sistemleri ve öbür anti-drone teknolojilerine karşı koyabilecek formda tasarlanmış. Drone’ların özerk karar alma yetenekleri, savaş alanında dinamik tehditlere süratli bir formda adapte olmalarını sağlıyor. Bu, Ukrayna’nın mevcut savunma sistemlerinin bu yeni tehdide karşı ne kadar tesirli olabileceği konusunda önemli soru işaretleri yaratıyor.
Tümgeneral Klochkov, LinkedIn hesabından yaptığı paylaşımda, Ukrayna’nın kendi akın drone yeteneklerini geliştirmedeki yavaşlığına dikkat çekti. “Sadece Rusya ile savaşmıyoruz, ataletle de savaşıyoruz,” diyerek, Ukrayna’nın tedarik süreçlerindeki bürokrasi ve saha testlerindeki gecikmelerden duyduğu hayal kırıklığını lisana getirdi. Klochkov, bilhassa İran tasarımı Shahed drone’larının Rus ordusu tarafından daima geliştirilerek Ukrayna gayelerine karşı kullanılmasının, Ukrayna’nın savunma stratejilerini zorladığını belirtti.
Shahed drone’ları, İran’ın tasarımı olmasına karşın, Rus ordusunun ağır kullanımıyla savaşın sembollerinden biri haline geldi. Fakat MS001, Batı teknolojilerinin entegrasyonuyla “akıllı” bir tehdit olarak öne çıkıyor.
Klochkov’un belirttiği üzere, MS001’in kullandığı teknolojiler ortasında şunlar yer alıyor:
- Nvidia Jetson Orin: Makine tahsili ve obje tanıma için yüksek performanslı işlemci.
- Termal Kamera: Gece ve düşük görüş şartlarında operasyon yeteneği.
- CRPA Antenli Nasir GPS: Sahteciliğe karşı sağlam navigasyon sistemi.
- FPGA Çipleri: Uyarlanabilir mantık ve gerçek vakitli data sürece.
- Radyo Modem: Sürü bağlantısı ve telemetri için.
MS001’in Nvidia Jetson Orin üzere Batı menşeli teknolojilere dayanması, Batı’nın Rusya ve İran’a uyguladığı teknoloji yaptırımlarının aktifliği konusunda önemli soru işaretleri doğurdu. Nvidia, Jetson Orin modüllerinin “tüketici sınıfı ürünler” olduğunu ve askeri maksatlar için tasarlanmadığını belirtti. Bir Nvidia sözcüsü, yaptığı açıklamada, “Jetson Orin modüllerimiz, öğrencilere, geliştiricilere ve yeni başlayanlara satılan eserlerdir. Rusya’da mevcut değiller ve askeri maksatlar için tasarlanmadılar. Şayet bir distribütörün ABD ihracat denetimlerini ihlal ettiğini tespit edersek, tedariklerini keseriz,” dedi.
Ancak bu açıklama, Batı teknolojilerinin dolaylı yollardan Rusya’nın eline geçtiği gerçeğini değiştirmiyor. MS001’in geliştirilmesinde kullanılan teknolojiler, yaptırımların delindiğini yahut gereğince sıkı uygulanmadığını gösteriyor. Bu durum, teknoloji transferinin denetim edilmesi ve savaş teknolojilerinin berbata kullanımının önlenmesi için daha sıkı düzenlemeler gerektiğini ortaya koyuyor.
MS001, Nvidia Jetson Orin platformunu kullanan birinci Rus drone’u değil. Yaklaşık bir ay evvel, Ukrayna merkezli Defense Express sitesi, V2U ismi verilen öbür bir yapay zeka takviyeli intihar drone’unun Nvidia teknolojisiyle çalıştığını bildirmişti. V2U, MS001’den farklı olarak Çin üretimi Leetop A603 taşıyıcı kartı üzere Çin teknolojilerine daha fazla bağımlı görünüyor. Fakat her iki drone da, yapay zekanın savaş teknolojilerinde giderek daha fazla kullanıldığını ve bu çeşit sistemlerin savaş alanındaki tesirini artırdığını gösteriyor.
MS001 ve gibisi sistemler, yapay zekanın savaş teknolojilerindeki rolünü tekrar gündeme getiriyor. Özerk karar alma yeteneğine sahip silahlar, etik ve tüzel açıdan tartışmalı bir alan. Bu çeşit sistemler, insan denetimi olmaksızın amaç seçip akın gerçekleştirebildiğinde, yanlış hedefleme yahut sivil kayıplar üzere riskler artıyor. Ayrıyeten, bu teknolojilerin yaygınlaşması, gelecekteki savaşların tabiatını değiştirebilir ve milletlerarası güvenlik istikrarlarını altüst edebilir.
Ukrayna, Rusya’nın bu yeni jenerasyon drone’larına karşı koymak için kendi teknolojilerini geliştirme yarışında. Lakin Klochkov’un açıklamaları, Ukrayna’nın bu yarışta geride kaldığını ve daha süratli, daha yenilikçi bir yaklaşım benimsemesi gerektiğini gösteriyor. Öte yandan, Batı ülkelerinin teknoloji ihracat denetimlerini sıkılaştırması ve bu çeşit teknolojilerin berbata kullanımını önlemek için daha tesirli adımlar atması gerekiyor.
