Muğla Valiliği Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığı (YİKOB), Kavaklıdere ilçesinde yer altı kaynaklarından sıvı karbondioksit üretimi maksadıyla kapsamlı bir proje başlattı. Çamyayla ve Çatak mahallelerinde yürütülecek çalışmalar kapsamında, 17 farklı sondaj kuyusu açılacak ve elde edilecek karbondioksit gazı sıvılaştırılarak endüstriyel kullanıma sunulacak. 87 milyon TL’lik yatırım yapılacak
87 milyon TL’lik yatırım pahasına sahip olan proje, 4 bin 158 hektarlık bir ruhsat alanında gerçekleştirilecek. Sondajlarda, Rotary (Döner) sondaj formülüyle 600 m derinlikte sıvı karbondioksit kaynak aranacak. Kurulacak üretim tesisinde, günlük 150 ton sıvı CO₂ üretimi hedefleniyor. Projenin ayrıntıları, Muğla Valiliği YİKOB tarafından hazırlanan Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) evrakında kamuoyuyla paylaşıldı.
Karbondioksitin sıvılaştırılması tesiste çok evreli bir süreçle gerçekleştirilecek. Birinci olarak karbondioksit gazı yüksek basınç altında sıkıştırılacak ve akabinde ön soğutma sürecine tabi tutulacak. Bu süreci, gaz içinde bulunabilecek hidrojen sülfür ve kükürt bileşiklerinin ayrıştırılması, akabinde da kurutma ve ince arıtma (polishing) süreçleri takip edecek. Son etapta ise kondens olmayan metan, azot ve oksijen üzere gazlar ayrılarak saf karbondioksit sıvı forma dönüştürülecek. Sıvılaştırılan CO₂, özel kriyojenik tanklarda koruma edilerek sıvı fazda kalması sağlanacak. Projeye ilişkin saha, resmi kayıtlarda “tarla” ve “bahçe” niteliğindeki tarım yerleri üzerinde yer alıyor. Bu nedenle, Toprak Müdafaa ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında Muğla Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden müsaade alınması gerektiği belirtiliyor. Müsaadeler alınmadan alanda rastgele bir faaliyete başlanamayacağı da evrakta vurgulandı.
Proje alanında bölgede mevsimsel akış gösteren küçük dere yatakları da bulunuyor. ÇED evrakında, bu doğal su yollarına sıvı yahut katı atık bırakılmayacağı ve ekosistemin korunacağı taahhüt edildi. Sondaj sürecinde ortaya çıkacak çamur ve öbür atıkların, etrafa ziyan vermemesi için sızdırmaz havuzlarda toplanacağı bildirildi.
Sanayiye yerli CO₂ desteği
Projeyle birlikte, Muğla’daki jeotermal kökenli karbondioksit rezervinin işlenerek birçok kesime hammadde sağlaması bekleniyor. Sıvı karbondioksit, başta gıda, seracılık, yangın söndürme, atık su arıtma ve medikal uygulamalar olmak üzere birçok alanda kullanılıyor. Türkiye’de doğal CO₂ kaynakları sırf birtakım bölgelerde bulunurken, Muğla’daki bu alanda ticari ölçekte kullanılabilecek rezerv tespit edildi.
