Çinli yapay zeka şirketleri, ABD’nin ihracat kısıtlamalarına karşın ülke genelinde devasa bir altyapı atılımına hazırlanıyor. Çin’in batısındaki çöl bölgelerinde, bilhassa Xinjiang ve komşu eyaletlerde yaklaşık 40 adet data merkezi kurulması hedefleniyor. Bloomberg, Çinli yapay zeka şirketlerinin bu bilgi merkezlerinde 115 binden fazla Nvidia yapay zeka çipini kullanacağını söylüyor. Plan büyük ancak yaptırımlar varken nasıl işleyecek?
Projelerin en büyüğü Xinjiang’ın Yiwu bölgesinde kurulması hedeflenen hiper ölçekli tesis olacak ve burada 70 binden fazla çipin barındırılması amaçlanıyor. Bu büyüklükte bir heyetim, büyük lisan modelleri (LLM) eğitimi için kâfi hesaplama gücü sunabilir. Lakin bu plan, ABD’nin 2022’de Nvidia’nın ileri düzey çiplerinin Çin’e ihracatını kısıtlaması nedeniyle önemli bir belirsizlikle karşı karşıya. 
ABD tarafından bir açıklama gelmedi lakin Nvidia, bilgi merkezi kurmanın son derece karmaşık bir süreç olduğunu, eski jenerasyon, kaçak eserlerle bilgi merkezi inşa etmenin mantıklı olmadığını söyledi. Lakin Çin’in kaçak Nvidia çiplerini kullandığı da ortaya çıkmıştı. Ayrıyeten ABD Ticaret Bakan Yardımcısı Jeffrey Kessler da bunun yaşandığını onaylamıştı. Çip kaçakçılığının Singapur ve Malezya üzerinden yürütüldüğüne de değinilmişti. Xinjiang’ın tercih edilme sebeplerinden biri de yenilenebilir güç zenginliği. Bölge, bol güneş ışığı, rüzgar ve kömür kaynaklarıyla düşük maliyetli güç sunuyor. Ayrıyeten yüksek irtifası sayesinde soğutma masraflarını düşürüyor. Bu ögeler, Şanghay ve Shenzhen üzere gelişmiş bölgelerdeki yapay zeka projelerine güç sağlamak hedefiyle tercih ediliyor.
2024’ün son çeyreğinde Xinjiang ve Qinghai’de toplam 39 bilgi merkezi projesi onaylandı. Evraklarda yer alan firmaların tamamı Nvidia H100 ve H200 çiplerini kullanmayı hedeflediklerini bildirdi. Fakat dediğimiz üzere; bu çipler, ABD lisansı olmadan Çin’e yasal olarak satılamıyor. Bu kadar çipi kaçak olarak ülkeye sokmak da çok mümkün görünmüyor. Evvelki bilgilere nazaran Çin’de 25 bin adet yasaklı Nvidia çipi var. Ayrıyeten, Çin’in elindeki mevcut Nvidia H20 çiplerinin de projelerde kullanılabileceği söyleniyor. Çin’in yapay zeka data merkezi pazarının bu yıl 300 milyar yuan (yaklaşık 41 milyar dolar) düzeyine ulaşması bekleniyor. Bu büyüme, global ölçekte yapay zeka rekabetinin giderek kızıştığı bir devirde Çin’in bu alanda geri kalmak istemediğini açıkça ortaya koyuyor.
