Yüksek seviyede psikopatik özellikler taşıyan bireylerin beyinlerinde, dürtü denetimi ve duygusal düzenleme ile alakalı bölgelerde bariz yapısal farklılıklar bulundu. ABD ve Almanya’dan araştırmacıların ortaklaşa yürüttüğü yeni çalışma, bu bireyleri daha yeterli anlamaya yönelik kıymetli ipuçları sunarken, gelecekte geliştirilebilecek rehabilitasyon yaklaşımları için de bilimsel bir taban oluşturabilir.
Psikopati, toplumda hakkında en fazla yanlış bilgi dolaşan kavramlardan biri. Sıklıkla “kötülükle” eş manalı üzere kullanılsa da, çağdaş psikiyatri kılavuzlarında direkt “psikopat” tanısı için resmi bir teşhis kategorisi bulunmuyor. Bunun yerine, his eksikliği, manipülatif tavırlar, yüzeysel cazibe, empati yoksunluğu ve antisosyal davranışlar üzere özellikler bir kişilik örüntüsü olarak değerlendirilip muhakkak bir spektrum içinde ele alınıyor.
Bu kişilik yapısının daha ağır biçimde görüldüğü bireylerin şiddet davranışı, cürüm sürece ve suça tekrar eğilimlerinin daha yüksek olduğu biliniyor. Bu nedenle psikopatik özelliklerin beyinle olan ilgisini araştırmak, hem ferdî hem toplumsal seviyede değerli sonuçlar doğurabilecek bir husus olarak bedellendiriliyor.
Beyindeki farklılıklar
Yeni çalışmada, psikopati puanı yüksek 39 erkek iştirakçinin beyinleri, işlevsel MRI görüntüleme teknikleriyle incelendi. İştirakçiler, psikopatinin iki temel boyutunu ölçen ve klinik çalışmalarda yaygın olarak kullanılan 20 unsurluk PCL-R (Psychopathy Checklist-Revised) ölçeğine nazaran değerlendirildi. Bu ölçeğin birinci boyutu duygusal uzaklık ve bağsızlıkla; ikinci boyutu ise antisosyal eğilimlerle ilgili davranışları kapsıyor.
Psikopati seviyesi yüksek bireyler, psikopatik özellik göstermeyen bir denetim kümesiyle karşılaştırıldı. Julich Beyin Atlası kullanılarak yapılan hacim tahlilleri sonucunda, bilhassa ikinci boyuta (antisosyal davranışlar) karşılık gelen bölgelerde besbelli yapısal farklar ortaya çıktı.
Araştırma, bazal gangliyon, talamus, insular korteks üzere bölgelerde hacim kayıpları olduğunu gösterdi. Bu bölgeler; dürtü denetimi, toplumsal biliş, ödül algısı ve duygusal işlemleme üzere birçok temel fonksiyonla alakalı. Genel olarak bakıldığında, psikopati seviyesi yüksek bireylerin beyinlerinde, denetim kümesine kıyasla yaklaşık %1,45 oranında daha düşük hacim ölçüldü. En dikkat cazibeli farklar, korteksin birtakım kısımları, ön singulat ve hipokampal formasyonun makul alt alanlarında ağırlaştı.
Bulgular ne manaya geliyor?
Elde edilen sonuçlar, psikopatiyle temaslı davranışların sadece toplumsal ya da çevresel etkenlerle açıklanamayabileceğini; bu durumun nörolojik temellere de dayanabileceğini gösteriyor. Araştırma grubu, psikopatik eğilimlerin, kimi bireylerde gelişimsel bir beyin farklılığı olarak ortaya çıkabileceğini pahalandırıyor.
Buna rağmen çalışmanın sınırlılıkları da bulunuyor. Örneklem kümesinin görece küçük olması, sonuçların genelleştirilebilirliği konusunda kimi soru işaretleri doğuruyor. Ayrıyeten, iştirakçilerin araştırma esnasında unsur tesiri altında olmadıkları varsayılsa da, geçmişteki uzun müddetli unsur kullanımı beyin yapısını etkilemiş olabilir. Bu da dataların yorumlanmasını bir ölçü güçleştirebiliyor.
Araştırmacılar, psikopatiye ait daha kapsamlı nörogörüntüleme çalışmalarına muhtaçlık olduğunu vurguluyor. Bu tıp bilgiler, hem bireylerin erken devirde tespiti hem de uygun müdahale stratejilerinin geliştirilmesi açısından kıymet taşıyor.
Çalışma, European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience mecmuasında yayımlandı.
