Cihanın uzak köşelerinden gelen ve Güneş Sistemi’ne uğrayan ender ve gizemli yıldızlararası cisimlerden biri olan 3I/ATLAS, Hawaii’deki Gemini North teleskobu tarafından görüntülendi. 3I/ATLAS, bu ayın başında sistemimize girmiş ve tespit edilmişti. Bilim insanları bu cismin son derece süratli ve parlak olduğunu söylüyor. Şimdiye kadarki en net görüntüsü
3I/ATLAS, 1 Temmuz 2025’te ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) tarafından birinci kere tespit edildi. Uzmanlar, bu cismin yıldızlararası kökenli olduğunu ve yalnızca üçüncü defa bu türlü bir objenin kayıtlara geçtiğini belirtiyor. Başka iki obje, 2017’de keşfedilen 1I/ʻOumuamua ile 2019’daki 2I/Borisov idi. Artık ise Gemini gözlemevinin gelişmiş aygıtları 3I/ATLAS’ın buzlu çekirdeğini çevreleyen kompakt koma yapısını net biçimde ortaya koydu.
3I/ATLAS, çapı yaklaşık 20 kilometre ile evvelki yıldızlararası objelerden oldukça büyük. Karşılaştırmak gerekirse, 2017’deki ʻOumuamua yaklaşık 200 metre, 2019’daki Borisov ise 1 kilometreden daha küçük bir çapta ölçülmüştü. Bu büyüklük, 3I/ATLAS’ı bilimsel çalışmalar için daha avantajlı bir maksat haline getiriyor. Bir tehlike teşkil etmiyor
Kuyruklu yıldız, 6.2 üzere son derece yüksek bir eksantrikliğe sahip hiperbolik bir yörüngede hareket ediyor. Eksantriklik, bir cismin yörüngesinin ne kadar “sündürülmüş” olduğunu gösterir; 0 eksiksiz daire, 1 ise parabolik yol demektir. 3I/ATLAS’ın 6.2 üzere çok bir kıymetle hareket etmesi, onun Güneş Sistemi’ni yalnızca bir kere ziyaret ettiğini ve akabinde yıldızlararası boşluğa geri döneceğini garanti ediyor.
Şu anda, 3I/ATLAS Dünya’dan yaklaşık 465 milyon kilometre (Jüpiter yörüngesi içinde), Güneş’ten ise 600 milyon kilometre uzaklıkta bulunuyor. 30 Ekim’de Mars yörüngesine yakın, Güneş’e yaklaşık 210 milyon kilometre kadar yaklaşacak. 19 Aralık’ta ise Dünya’ya yaklaşık 270 milyon kilometre mesafeden geçecek. Bu yakınlaşma sırasında suratının ise 25.000 kilometre/saat civarında olacağı hesaplanıyor. Bu yakınlaşmalar, gezegenimize rastgele bir tehlike teşkil etmiyor.
Neden kıymetli?
Yıldızlararası objeler, oluştukları yıldız sistemlerinden dışarı fırlatılan kozmik kalıntılar olarak kabul ediliyor. Bu tıp cisimler, sırf nereden geldiklerini değil, öteki yıldız sistemlerinin kimyasal yapı taşlarını da ortaya koyma potansiyeline sahip. Bilim insanları, 3I/ATLAS’ın kökeninin Samanyolu Galaksisi’nin bölgelerinden geldiğini düşünüyor.
Gemini teleskobundan elde edilen yeni imajlar cismin, kompakt bir komaya –yani gaz ve toz bulutuna- sahip olduğunu gösteriyor. Yapılan tahliller, bu kuyruklu yıldızın şimdiye kadar keşfedilen en eski kuyruklu yıldız olabileceğine işaret ediyor. Birinci bilgilere nazaran Güneş Sistemi’minden 3 milyar yıl daha yaşlı olabilir.
🔭 Kavram Sözlüğü
- Yıldızlararası nesne: Kendi yıldız sisteminden koparak öteki sistemlere geçen gök cismi. Güneş Sistemi’nin dışından gelir.
- Kuyruklu yıldız: Buz, toz ve kaya kesimlerinden oluşan gök cismi. Güneş’e yaklaştıkça erir ve gerisinde ışıklı bir kuyruk oluşturur.
- Koma: Kuyruklu yıldızın çekirdeğini saran gaz ve toz bulutu. Güneş ışığıyla ısındığında barizleşir.
- Eksantriklik (Eccentricity): Bir yörüngenin ne kadar dairesel değil, sünmüş olduğunu gösteren paha. Bedel 0 ise daire, 1’e yakınsa elips, 1’in üzerindeyse yıldızlararası seyahat manasına gelir.
- Hiperbolik yörünge: Cismin Güneş’e (veya gezegen, yıldız üzere öteki bir cisme) bir kere yaklaşarak sonsuza dek uzaklaşacağı, açık uçlu yörünge tipi.
