Ermenistan’ın zelzele riski yüksek bir bölgesinde, Sovyet devrinden kalma bir nükleer santral, ‘Bekleyen Çernobil ‘ yahut ‘saatli bomba‘ olarak nitelendiriliyor.
Ermenistan Nükleer Santrali 1976 yılında kullanıma girdi ve iki reaktörü bulunuyor. Ayrıyeten ülkenin elektriğinin yüzde 40’ını karşıladığı için de vazgeçilemez bir değere sahip. Fakat sarsıntı bölgesinde yer alıyor ve daha evvel bir sefer kapatıldığı da biliniyor. 1988’deki Spitak Depremi’nden sonra, güvenlik gerekçesiyle altı yıl boyunca kapalı kalmıştı.
Santral tam da Türkiye hududunda, tarım cenneti olan Iğdır’ın tam karşısında yer alıyor. Şayet bir sarsıntı sırasında hasar alırsa yahut eskidiği için bir problemle karşılaşıp radyasyon sızıntısına sebep olursa, başta Ermenistan olmak üzere, Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan ve İran üzere etraf ülkelerde çok büyük bir nükleer felaketin yaşanmasına sebep olabilme riskini taşıyor. Yalnızca 35 km uzaktaki, Ermenistan’ın başşehri Erivan, tıpkı Çernobil üzere, büsbütün boşaltılmak zorunda kalacağı için, bu birebir vakitte Ermenistan için de varoluşsal bir risk manasına geliyor.
Çok bilinmeyenli denklem
Santral artık çok değişkenli bir denkleme dönüşmüş durumda. Bir yandan Ermenistan’ın güç alt yapısı için vazgeçilmez, öbür yanda Rusya tarafından işletiliyor ve Rusya’nın santrali modernize etmesi isteniyor. Fakat Rusya Ermenistan’ın batıya yaklaşması sebebiyle buna isteksiz ve Ermenistan’ın güçsüz kalması şu anda işine geliyor. Öte yandan etraf ülkeler kadar kendi halkı da Ermenistan’a bu tehdide karşı acil tahlil üretmesi baskısı yapıyor. Lakin Ermenistan’ın bu tahlili üretebilecek gücü yok.
Peki, artık bu işin içinden nasıl çıkılacak?
