Maryland Üniversitesi’ndeki bir araştırma grubu, acil tıbbın en şiddetli meselelerinden birine ihtilal niteliğinde bir tahlil geliştirdi: toz formundaki yapay kan. Bu yenilikçi unsur, sırf su eklenerek birkaç dakika içinde nakle hazır hale geliyor. ErythroMer adlı yapay kan, soğutma gerektirmemesi ve yıllarca bozulmadan saklanabilmesi sayesinde kazazedelere yahut yaralılara hastane dışında, olay yerinde müdahale imkânı sunuyor. Projeyi yürüten Dr. Allan Doctor ve grubu, çalışmalarını özel bir laboratuvar ortamında sürdürüyor. Tavşanlar üzerinde yürütülen deneylerde önemli kan kaybı senaryoları oluşturuluyor. Akabinde, bu tavşanlara geliştirilen yapay kandan üç doz enjekte ediliyor. Sonuçlar ise epey etkileyici. Nakil sonrasında hayati bedeller süratle olağana dönüyor, tavşanın gözleri ve kulakları sağlıklı pembe rengine kavuşuyor.
Testlerde muvaffakiyet gösterildi
Yapay kanın üretim süreci bilimsel açıdan epey çarpıcı. Öncelikle, kandan elde edilen hemoglobin molekülleri ayrıştırılıyor. Bedende oksijen taşımaktan sorumlu bu moleküller, direkt kullanıldığında toksik tesirler yaratabileceği için özel bir sürece tabi tutuluyor. Araştırmacılar, hemoglobini, lipid zardan oluşan koruyucu bir kapsül içine alarak adeta yapay bir hücre zarı oluşturuyor. Bu sayede hemoglobinin bedende inançla dolaşması ve oksijen taşıması sağlanıyor.
Bu yapay taşıyıcılar daha sonra dondurarak kurutma yoluyla toz haline getiriliyor. Böylelikle eser, soğutma gerektirmeden yıllarca saklanabiliyor ve çarçabuk taşınabiliyor. Acil bir durumda sıhhat takımları yalnızca su ekleyerek bu tozu birkaç dakika içinde transfüzyona, nakle hazır hale getirebiliyor. Bu gelişme yalnızca sivil acil müdahaleleri değil, askeri tıp alanını da derinden etkileyebilir. ABD Savunma Bakanlığı, “ErythroMer” adlı bu yapay kanın geliştirilmesi için 58 milyon dolardan fazla yatırım yaptı. Şimdiye dek yüzlerce tavşan üzerinde gerçekleştirilen testler, yapay kanın etkili ve güvenli olduğunu gösteriyor. Lakin insan denemeleri şimdi başlamadı. Dr. Doctor, umutlu olsa da FDA onayı için daha uzun bir yol olduğunu kabul ediyor.
