Dünyanın en güçlü ismi Elon Musk’ın yapay zeka şirketi xAI, Memphis’teki Colossus isimli dev süper bilgisayarını çalıştırmak için kâfi elektriği şebekeden alamayınca tahlili metan gazı ile çalışan onlarca türbinde buldu. Lakin bu türbinlerin büyük çoğunluğu müsaadesiz çalışıyor ve etraftaki yerleşim alanlarını zehirli gazlarla kuşatarak halk sıhhatini önemli formda tehdit ediyor. Bu kaçak gaz türbinlerinin tespit edilmesinin akabinde şirketin etraf maddelerini ihlal ederek ciddi seviyede hava kirliliğine yol açtığı duyuruldu. Yapılan bilgilendirmeye nazaran xAI’ın sırf 15 türbin için ruhsat müracaatında bulunduğu, lakin alanda halihazırda 35 jeneratörün çalıştığı söz edildi.
420 MW’lık kapasite, tüm bir kenti aydınlatabilir
Colossus muhteşem bilgisayar tesisinin uydu imgeleri, jeneratör sayısının süratle arttığını ortaya koydu. Türbinlerin toplam üretim kapasitesi yaklaşık 420 megavat düzeyinde — bu, orta ölçekli bir kente yetecek kadar güç manasına geliyor. Lakin bu kapasite, federal Pak Hava Yasası çerçevesinde müsaade gerektiriyor ve yüksek emisyon bedelleri kanunlara ters.
Yaklaşık 13 futbol alanı büyüklüğündeki bina, xAI’ın ChatGPT gibisi yapay zeka sohbet botu Grok için süreç gücü sağlıyor. Musk, tesisin boyutunu iki katına çıkarmayı planladığını da daha evvel açıklamıştı.
xAI, Memphis’in mahallî güç sağlayıcısıyla yıllık 150 MW’lık bir elektrik mutabakatına sahip (şirketin bölgedeki kapasitesi 425 MW). Lakin şirketin bu kapasiteyi kâfi bulmadığı ve güç dalgalanmalarını dengelemek için jeneratörlere başvurduğu belirtiliyor. xAI, 15 jeneratör için müsaade başvurusu yapmış olsa da kalan 20 ünitenin rastgele bir resmi dokümanı bulunmuyor. İddiaya nazaran xAI, jeneratörleri 364 günden kısa müddetli dönemlerle farklı pozisyonlara taşıyarak yasal boşluklardan yararlanıyor. Hukuk uzmanları ise bu uygulamanın etraf maddelerinin ruhuna karşıt olduğunu vurguluyor.
Bölge halkı zehirleniyor
xAI tesisinin etrafında uzun müddettir sanayi kirliliğine maruz kalan mahalleler bulunuyor. Bu bölgelerde astım, kanser ve düşük hayat beklentisi üzere sıhhat sıkıntıları esasen yaygın. Savunucular, xAI’ın faaliyetlerinin bu durumu daha da kötüleştirdiğini belirtiyor. Metan gazı türbinleri önemli bir NOx salınıma neden oluyor. ABD maddelerine nazaran yılda 250 tondan fazla azot oksit (NOx) yayan rastgele bir tesis, büyük kirlilik kaynağı olarak görülüyor. Tahlillere nazaran xAI’ın 35 gaz türbini yılda 1.200 ila 2.100 ton NOx yayıyor. Bu da tesisi şehrin en büyük endüstriyel hava kirleticisi haline getiriyor.
