Türkiye’de 5G ihalesinin yapılmasına aylar kaldı. Operatörler son hazırlıklarını tamamladı ve Türkiye’de 5G’yi hayata geçirmek için kolları sıvadı. Vodafone Türkiye’nin 5G hazırlıklarında son durumunu ve 5G’nin kullanıcılara sağlayacağı avantajları öğrenmek için Vodafone Türkiye İcra Kurulu Lider Yardımcısı Yago Lopez ile röportaj gerçekleştirdik. Vodafone Türkiye İcra Kurulu Lider Yardımcısı Yago Lopez’e yönelttiğimiz soruları ve aldığımız karşılıkları aşağıda görebilirsiniz. Sayın Lopez’e teşekkür ediyoruz.
Türkiye 5G’ye hazırlanıyor. 5G’ye geçiş günlük hayatımızda neleri değiştirecek?
5G ile birlikte operatörler daha verimli olan yeni teknolojilere yatırım yapacak. Bu, kullanıcılar için tıpkı ölçüde veri muhtaçlığını daha yüksek irtibat suratı ve daha güzel bir tecrübe ile karşılayabilecekleri manasına gelecek. 5G teknolojisi, yüklü olarak, aldıkları hizmetin kalitesi artacak olan birey ve kurumlara yarar sağlayacak. Operatörler açısından verimlilik artışı sağlarken, eski jenerasyon teknolojilere kıyasla yatırım ölçüsü artacağından, bir gelir sıçraması yaratmayacak.
5G, kullanıcı tecrübesi açısından 4.5G’ye nazaran daha güçlü ve faal alternatifler sunan bir teknoloji. Evvelki teknolojilere nazaran daha yüksek data suratları, yüksek aygıt yoğunluğu kapasitesi ve ultra düşük gecikme süresi sunuyor. 4.5G’ye nazaran 10 kat daha fazla sürat ve kısalan gecikme müddetleri sağlıyor. Ayrıyeten 10 kat daha fazla aygıt irtibatına imkân veriyor. 1 kilometrekarelik alan içerisinde bir milyona kadar aygıt ilişkisi sağlayabiliyor. Bu sayede 5G ile hayatımızdaki küçük ya da büyük tüm aygıtlar çevrimiçi hale gelecek. 5G, hem bireyler hem de bölümler için dönüştürücü bir sıçrayış vaat ediyor. Bireyler için sinemaları anında indirmeyi, büyük evrakları saniyeler içinde aktarmayı ve daha düşük gecikme müddetleriyle oyun oynamanın keyfini çıkarmayı hayal edin. Bu yüksek suratlar, cümbüşte ihtilal yaratacak ve ferdî üretkenliği artıracak. Dallarda ise robotların sıkıntısız çalıştığını, makinelerin anında irtibat kurduğunu ve üretim çizgilerinin en yüksek verimlilik için optimize edildiğini hayal edin. 5G adaptasyonunun imalat ve ticaret başta olmak üzere pek çok bölümde iş yapış biçimlerini güzelleştirerek verimlilik kazanımları ve yeni istihdam alanları ortaya çıkaracağı bir gerçek.
Global bir yapının modülü olarak 5G teknolojileri konusunda değerli bir avantaja sahipsiniz. Bu tecrübenin Türkiye’ye yansıması nasıl oluyor? Bilhassa altyapıya yönelik ne çeşit testler yapıyorsunuz?
Altyapıya yönelik testlerimizi ağır bir biçimde sürdürüyoruz. Örnek vermem gerekirse, GSM standartlarının belirlendiği 3GPP tarafından yayınlanan en son sürümle birlikte gelişen 5G Advanced teknolojisinin Türkiye’deki öncüsü olduk. Türkiye’de birinci sefer RedCap modem ve aygıt testlerini muvaffakiyetle tamamladık. Saniyede 10 Gbps’yi aşan suratlar ve Pasif IoT üzere teknolojileri deneyimleme yolunda değerli adımlar attık. RedCap CPE, maliyet aktifliği ve güç verimliliği göz önünde bulundurularak yapılan tasarımı sayesinde yüksek performanslı 5G kontağını ekonomik bir biçimde sunmanın yanında daha düşük güç tüketimi ile etraf dostu bir tahlil sunuyor.
5G Standalone altyapısı üzerinde Voice over New Radio teknolojisinin testini muvaffakiyetle tamamladık, uçtan uca 5G mimarisine geçişe hazır olduğumuzu gösterdik. Bu teknoloji gecikmeleri azaltıyor, arama heyetim müddetlerini hızlandırıyor ve ağır trafik altındaki ortamlarda bile yüksek ses kalitesi sağlıyor. İster kalabalık bir konserde yapılan yüksek kaliteli bir sesli görüşme ister artırılmış ya da sanal gerçeklik uygulamalarında anlık sesli yönlendirmeler olsun, bu teknoloji insanların daha manalı, daha irtibatlı bir ömür sürmesini mümkün kılıyor.
Voleybolda dijital dönüşümün öncüsü oldunuz. Bu alanda yaptığınız projeleri paylaşır mısınız?
Bugün prestijiyle, 16 ülkede 5G’yi hayata geçirmiş Vodafone Grubu’nun bir kesimiyiz. Bu küresel tecrübesi çok uzun vakittir ülkemize taşıyoruz. Vodafone Sultanlar Liginde uyguladığımız 5G takviyeli Şahin Gözü sistemiyle salondaki ve ekran başındaki voleybol seyircilerinin seyir zevkini artırdık. Voleybol Milletler Ligi için Sinan Fazilet Spor Salonu’na 5G’yi kurduk. Maçlardaki tüm istatistik ve tahlilleri, 5G üzerinden gerçek vakitli olarak paylaştık. Malatya’daki genç sportmenler, eşzamanlı ilişki teknolojisi sayesinde, A Ulusal Bayan Voleybol Ekibi ile birebir anda sanal alanda buluştu. Bu tecrübe, teknolojinin fırsat eşitliği yaratma potansiyelini gözler önüne serdi.
5G teknolojisinin endüstride nasıl bir dönüşüm yaratmasını bekliyorsunuz? Bu alanda Türkiye’de yapmış olduğunuz uygulamalar var mı?
5G, yeni bir sanayi ihtilali tesiri yaratacak diyebiliriz. Gibisi görülmemiş üretkenlik düzeylerinin kilidini açacak ve endüstriyel ortama değerli yararlar sağlayacak. Bugün dünyadaki örneklere baktığımızda, 5G teknolojileri fabrikalarda, mağazalarda, ulaşım altyapısında, limanlarda uygulanıyor; verimlilik artışı, maliyet tasarrufu üzere operasyonel yararlarla birlikte kullanıcı tecrübesini güzelleştiriyor.
5G, IoT ve bulut üzere hizmetlerde çok kıymetli bir atılım yaratacak. Akıllı kentteki trafik ışıkları, akıllı sokak lambaları, akıllı POS aygıtı, motor takip aygıtı, üretimde kamera, akıllı saat, uzaktan sıhhat hizmetleri ve daha kaçları bu kainata dahil. Bu devasa ekosistemi 5G altyapısıyla mümkün kılabileceğiz.
Vodafone Kümesi olarak dünyada 200 milyondan fazla objeyi birbirine bağlıyoruz. Gartner’a nazaran en büyük IoT hizmet sağlayıcısıyız. 5G ile birlikte bu küresel gücü ülkemizdeki işletmelerin hizmetine çok daha süratli, verimli ve tesirli bir biçimde sunabileceğimiz için heyecanlıyız.
Sanayide uyguladığımız 5G projelerine bir örnek MEXT. Türkiye’nin birinci Standalone (SA) 5G Taşınabilir Özel Şebekesi (MPN) kurulumuna mesken sahipliği yaparak, sanayi süreçlerinde robotik, otomasyon, lojistik ve edge computing tahlillerini devreye aldı. 4.5G’ye nazaran 10 kata kadar daha süratli ve 10 kata kadar daha düşük gecikme olan MPN kontağı, endüstriyel kuruluşların açık alanda kalan bölgelerinde mümkün kamusal ağ ve Wi-Fi kesintisi meselelerinin önüne geçiyor. Başka yandan, bilhassa metal yoğunluklu üretim tesislerinde Wi-Fi haberleşmesi tercih edilmesi durumunda karşılaşılan elektromanyetik gürültüden etkilenilmesi sorununa de pürüz oluyor. Bu kapsamda, sanayi ve savunma üzere siber güvenlik tedbirlerinin kritik derecede kıymetli olduğu kesimlerde, kurum içi haberleşme güvenliğini de artırıyor.
Ticari ve kamusal alanlarda da 5G tecrübesi sunmaya başladınız. Bu projeler ne durumda?
Vodafone 5G ile Türkiye’nin birinci canlı 5G hologram konserini gerçekleştirdik. Vodafone Park’ta, 10 ülkeden çocuklar ve canlı bir orkestra, 5G sayesinde eşzamanlı olarak birebir sahnede buluştu. Müziklerini Vodafone FreeZone Stüdyo’dan seslendiren Nil Karaibrahimgil, 5G ile stattaki sahneye ve canlı çalan orkestraya hologram olarak bağlandı. Sahnede hologram imajıyla yer alan Karaibrahimgil’e Türkiye dahil 10 ülkeden çocuklar da hologramlarıyla eşlik etti. Bu tarihi konser, 5G’nin eşzamanlı ilişki gücünü ortaya koydu.
Haluk Levent’in başrolde olduğu özel bir projede işitme engelli Bager Çalışcı 5G’nin eş vakitli ilişki teknolojisi sayesinde Haluk Levent ile piyano resitali gerçekleştirdi. 1.400 kilometre uzaklıktan karşılıklı olarak piyanolarının tuşlarına bastılar.
Ayrıca İstanbul Havalimanı’nda ticari 5G hizmetini etkin hale getirdik. Haziran 2025 prestijiyle, Türkiye Büyük Millet Meclisi yerleşkesine 5G sinyali sağladık. Dört büyük futbol ekibinin stadyumlarında 5G’yi ticari olarak faal ettik.
Vodafone Kümesi olarak dünyanın birinci uzay görüntü görüşmesini yaptığınızı duyurdunuz. Bu üzere teknolojileri Türkiye’de de görebilecek miyiz?
Vodafone Kümesi, Ocak sonunda, kapsama alanı olmayan bölgelerde internet erişimi sağlayan uydular vasıtasıyla olağan bir akıllı telefon üzerinden dünyanın birinci uzay görüntü görüşmesini gerçekleştirdi. Galler’in uzak dağlık bir bölgesinde, AST SpaceMobile iştirakinde hayata geçirildi. Akıllı telefondan gelen sinyaller AST SpaceMobile’ın BlueBird uyduları aracılığıyla alınıp karasal şebekeye yönlendirildi. Bu teknoloji, özel bir uydu antenine, terminale ya da değerli bir uydu telefonuna muhtaçlık duymuyor. Her gün kullandığımız akıllı telefonlarla uzay ve kara tabanlı ağlar ortasında otomatik geçiş yapılmasını sağlıyor.
Türkiye’de de tıpkı teknolojiyi kullanarak, AST SpaceMobile’a ilişkin BlueWalker3 test uydusu üzerinden sesli görüşme ve SMS testlerini muvaffakiyetle gerçekleştirdik. Bolu-Düzce ortasında, kapsamanın olmadığı kırsal ve dağlık bir alanda, rastgele bir ek ekipman yahut yazılım kullanmadan, müşterilerimizin de kullandığı akıllı telefonlarla yaptık. Bu testler Türkiye’de bir birinci. Bu teknolojiler hem kullanıcıların daha yaygın ve kesintisiz hizmet almasını sağlayacak, hem operatörlerin yatırımlarının verimliliğini artıracak, hem de devletin hizmet sunumunda kapsayıcılık unsuruna hizmet edecek. Bu teknolojinin 2-3 yıl içinde Türkiye’yi kapsar hale gelmesini ve müşterilerimizin kullanımına sunmayı hedefliyoruz. Bu hizmet ülkemizdeki operatörler üzerinden sunulacak. Hususla ilgili düzenleyici çerçevenin operatörlerle birlikte belirlenmesi ve ardından gerekli adımların atılmasını diliyoruz.
Vodafone Kümesi artık de AST SpaceMobile ve Malaga Üniversitesi işbirliğiyle Avrupa’da yeni bir araştırma merkezi kuracak. Merkezde, alçak yörünge uzay ve kara tabanlı entegre taşınabilir genişbant hizmetleri geliştirilecek. Bu sayede müşteriler, mevcut akıllı telefonlarını kullanarak uydu ve 4G ya da 5G ağları ortasında sıkıntısız geçiş yapabilecek. Burada son amaç, birleşik uydu ve kara irtibat tahlillerinden oluşan yeni bir Avrupa ekosisteminin oluşmasını teşvik etmek. Biz bu çalışmaların bağlantının geleceğinde değerli rol oynayacağına inanıyoruz.
*Bu içerik sponsorlu iş birliği içermektedir.
