NASA’nın uydularından elde edilen bilgiler, son 20 yılda yeryüzündeki tatlı su kaybının benzeri görülmemiş boyutlara ulaştığını ortaya koydu. GRACE ve GRACE Follow-On vazifelerinden alınan ölçümler, 2002’den bu yana su kaybı yaşayan kara alanlarının her yıl Kaliforniya’nın iki katı büyüklüğünde genişlediğini gösteriyor. Bu kuruma yalnızca göller ve ırmaklar üzere yüzey sularında değil, birebir vakitte dünya genelinde içme suyu açısından kritik ehemmiyete sahip yeraltı su kaynaklarında da gerçekleşiyor. Kuraklıkla en fazla gayret eden bölgeler ortasında Kuzey Amerika’nın batısı, Orta Amerika, Orta Doğu ve Güneydoğu Asya yer alıyor.
Nüfusun yüzde 75’i su kaybı yaşıyor
Araştırmaya nazaran dünya nüfusunun yüzde 75’i artık tatlı su kaybı yaşanan alanlarda yaşıyor.Bu durum yalnızca tarımı ve sanitasyonu değil, tıpkı vakitte iklim değişikliğine karşı direnç kapasitesini de olumsuz etkiliyor. Arazi kuruması, yağış yetersizliği yaşayan bölgelerde çölleşmeyi hızlandırarak krizi daha da derinleştiriyor.
Bilim beşerlerine nazaran bu kara suyu kaybı, buzulların erimesinden daha fazla global deniz düzeyi yükselmesine neden oluyor. GRACE uyduları, yeryüzündeki kütle dağılımına dayalı olarak yerçekimindeki değişiklikleri ölçerek su hareketlerini hassas biçimde takip edebiliyor. Arizona Eyalet Üniversitesi öncülüğünde yürütülen çalışmada, evvelden nemlenme eğilimi gösteren bölgelerin bile artık ya kuruduğu ya da evvelki ıslanma suratına ulaşamadığı tespit edildi Araştırmacılar yaptıkları açıklamada, “Veriler, kıtaların 2002’den bu yana eşi görülmemiş bir karasal su kaybına uğradığını gösteriyor” dedi.
Türkiye önemli formda etkileniyor
Araştırmaya nazaran Türkiye de tatlı su kaybı yaşayan ülkeler sınıfında yer alıyor. Çalışma, Türkiye’nin her ortalama 0,75 cm tatlı su kaybettiğine işaret ediyor. Bu, Türkiye’yi en çok su kaybeden ülkeler sınıfına sokuyor. Uzmanlara nazaran bu büyük kuraklık tablosunun en önemli iki nedeni var: iklim değişikliğine bağlı aşırı hava olayları ve yeraltı sularının makûs yönetimi. Bilhassa Avrupa’daki uzun vadeli kuraklıklar ve kutuplarda eriyen donmuş topraklar kara sularının tükenmesinde büyük rol oynuyor.
2014 yılında başlayan ve 2016’ya kadar süren güçlü El Nino olayı ise kuruma sürecini önemli biçimde hızlandırdı. Bu süreçte Pasifik’te şiddetli fırtınalar yaşanırken, Afrika’da yıkıcı kuraklıklar ve dünya genelinde rekor sıcaklıklar görüldü. Akabinde gelen La Nina’nın tesiri bile bu eğilimi bilakis çevirmeye yetmemiş üzere görünüyor.
Bu ortada uzmanlar, tükenmiş yeraltı sularının insan ömrü ölçeğinde yenilenmesinin mümkün olmadığını vurguluyor. Bu, yalnızca bugünün değil, gelecek jenerasyonların da ömrünü riske atan bir tehdit.
