Kuzey Denizi tabanında yapılan araştırmalar, jeolojinin klasik mantığını altüst eden devasa kum yığınlarının varlığını ortaya koydu.
Norveç ve Birleşik Krallık’tan araştırmacılar, genç ve ağır kum katmanlarının yer kabuğunda daha derine battığını ve daha hafif, yaşlı tortulları yerinden ederek yüzeye çıkmasına neden olduğunu belirledi. Buna bir formda zıt dönme de diyebiliriz.
Bu bilakis stratigrafi olayı, yani “stratigraphic inversion”, bilim dünyası tarafından bu ölçekte birinci sefer gözlemlenmiş durumda. Araştırmacılar bu yapılara “sinkites” ismini verirken, üst çıkan hafif tortul kümelerine de “floatites” ismini verdiler.
Çalışmada yüksek çözünürlüklü 3B sismik görüntüleme teknikleri ile yüzlerce sondajdan sağlanan kaya örnekleri bir ortada kullanıldı. Bu sayede kum yığınlarının kilometre ölçeğinde genişliğe ve yüzlerce metre derinliğe ulaştığı tespit edildi. Ağır kum altındaki daha hafif tortul katmanları üst itti ve bu da jeolojide alışık olunan hiyerarşiyi gölgelendiren devasa yığınlar oluşturdu.
Çalışmanın başyazarı Mads Huuse, bu yapıları “bu boyutta daha evvel hiç görmediğimiz bir jeolojik süreç” olarak tanımlıyor. Bu fenomenin oluşmasında mümkün etkenler ortasında eski sarsıntılar ya da yeraltındaki ani basınç değişimlerine bağlı olarak kumun akıcı bir hale gelmesi ve kırık yapılardan aşağı yanlışsız süzülmesi yer alıyor. Vakitle katmanlar üzerindeki sedimentik yanlılıklar ile bugünkü dalgalı deniz tabanı formu oluşmuş olabilir.
Deniz tabanında depolama planı palavra oldu
Bulgular, hem petrol ve gaz rezervlerinin hem de karbon yakalama ve depolama üzere iklim krizine yönelik tahliller geliştirirken, deniz tabanını kullanma planlarının tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Çünkü bu tıp aksi stratigrafi, yeraltındaki akış ve tortu dinamikleri üzerine beklenmedik tesirler yaratabilir.
