ABD, ileri seviye nükleer güçte yeni adımlar atmaya devam ediyor. Aalo Atomics, ülkenin birinci deneysel XMR (extra modular reactor) nükleer reaktörü Aalo-X’in inşasına Idaho Ulusal Laboratuvarı’nın Gereç ve Yakıt Kompleksi yanında başladı. Şirket, reaktörün 4 Temmuz 2026 tarihine kadar tamamlanıp kritik düzeye ulaşmasını hedefliyor. Bu süratli vakit çizelgesi, küçük ve modüler nükleer reaktörlerin ne kadar kısa müddette devreye alınabileceğini gösteriyor. Aalo-X’in temeli, ABD Güç Bakanlığı’nın (DOE) Haziran 2025’te duyurduğu Nükleer Reaktör Pilot Programı kapsamında atıldı. Program, ulusal laboratuvarların dışında yeni kuşak nükleer dizaynların test ve onay süreçlerini hızlandırarak ticarileşme yolunu açmayı amaçlıyor.
Aalo-X için inşa süreci başladı
2023 yılında kurulan Aalo Atomics, bilhassa yapay zeka ve data merkezlerinin süratle artan güç taleplerini karşılamak için modüler reaktörler üzerine ağırlaşıyor. Hatırlanacağı üzere şirket, geçtiğimiz hafta yeni fonlar da toplamıştı. Hatta Türk teşebbüs sermayesi fonlarından Eksim Ventures de bu yatırım cinsine katılmıştı. Bununla birlikte Aalo-X ayrıyeten, ABD’de 40 yıldan uzun müddettir devreye alınan birinci sodyum soğutmalı reaktör olacak. CTO ve kurucu Yasir Arafat, daha evvel DOE’nin MARVEL reaktör projesini yönetmişti.
Reaktör, bilhassa bilgi merkezleri için tasarlanmış 50 megavatlık Aalo Pod modüler güç santralinin öncüsü olacak. Her podda beş adet Aalo-1 reaktörü bulunacak. Bu reaktörler direkt fabrikada üretilecekler. Sodyum soğutmalı ve düşük zenginleştirilmiş uranyum dioksit yakıtlı reaktör, direkt data merkezlerine kurulabilecek. Modüler yapıları sayesinde gigavat ölçeğinde kapasite artışları yapılabilecek. Aalo Atomics, ilerleyen devirlerde mevcut dizaynın yaklaşık on katı güçlü yeni jenerasyon reaktörler geliştirerek elektrik üretim maliyetini kWh başına 3 sente düşürmeyi amaçlıyor.
Son olarak XMR reaktörler şirketin bulduğu bir tahlil olarak öne çıkarılıyor. Bilindiği üzere mikro reaktörler 10 MWe yahut daha küçük çıktılara sahip. SMR yani küçük modüler reaktörler ise 300 MWe’ye kadar ölçeklenebiliyor. Aalo Atomics, 50 MWe’lik XMR ile ortadaki boşluğu doldurduklarını söylüyor.
