Çin’in pak enerji yatırımları, yalnızca ülkenin güç sistemini değil global güç piyasalarını da kökten dönüştürüyor. Ember tarafından yayımlanan “China Energy Transition Review 2025” raporuna nazaran Pekin’in güneş, rüzgar, depolama ve elektrifikasyona yönelik dev yatırımları hem fosil yakıt kullanımını azaltıyor hem de dünya çapında pak teknoloji ihracatını artırıyor. Fosilden elektriğe süratli geçiş
Rapora nazaran 2015-2023 periyodunda Çin’de binalar, sanayi ve ulaşım bölümlerinde en son güç tüketiminde fosil yakıtların hissesi yüzde 1,7 azalırken elektrik kullanımı yüzde 65 arttı. 2025’in birinci yarısında elektrik üretiminde fosil kaynaklardan elde edilen güç geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 2 düşerken, rüzgar ve güneşten gelen üretim sırasıyla yüzde 16 ve yüzde 43 artış gösterdi. Haziran 2025’e kadar geçen 12 aylık süreçte ise rüzgar ve güneş, birinci kere hidroelektrik, nükleer ve biyokütleyi geride bırakarak en büyük pak güç kaynakları oldu.
Bu dönüşümün ardında benzeri görülmemiş yatırımlar bulunuyor. Çin, yalnızca 2024’te pak güce 625 milyar dolar harcadı. Bu sayı, global toplamın yüzde 31’ine denk geliyor. 2021-2024 ortasında ülkenin rüzgar ve güneş kurulu gücü iki katına çıkarak 1.400 GW’a ulaştı, batarya depolama kapasitesi ise üç kat artarak 95 GW’a yaklaştı. Şebekye ise geçen yıl 85 dolarlık yatırım yapıldı. Atılımın global etkileri
Elektrik, 2023 prestijiyle Çin’in kesin güç tüketiminin yüzde 32,4’ünü oluşturdu ve her yıl yaklaşık bir puanlık artış gösteriyor. Tıpkı yıl, endüstride elektriğin hissesi yüzde 31’e yükselerek birinci defa kömürü geçti. Pak güç üretimi ve yatırımları 2024’te ülke iktisadına 1,9 trilyon dolar katkı sağladı. Bu fiyat, Çin’in GSYH’sinin yaklaşık onda birine denk geliyor ve Avustralya iktisadının tamamına eşit. Çin, sırf kendi güç sistemini dönüştürmekle kalmıyor, dünyayı da etkiliyor. Güneş panellerinin yüzde 80’ini, rüzgar türbinlerinin yüzde 60’ını Çin üretiyor. Ayrıyeten elektrikli araç, batarya ve ısı pompası ihracatında da önder durumda. Ülke, dünya genelindeki pak güç patentlerinin dörtte üçünü tek başına alıyor. Bu teknoloji akışı, maliyetleri düşürerek gelişmekte olan ülkelerin direkt pak güce geçmesine imkan tanıyor. Hakikaten 2024’te yükselen iktisatların dörtte biri, ABD’den daha yüksek oranda güç tüketimini elektrikten karşıladı; bunların üçte ikisi ise güneşten daha fazla hisse aldı.
Çin, uzun yıllar boyunca global fosil yakıt talebinin en büyük itici gücü olmuştu. Lakin elektrifikasyonun hızlanması ve ucuz pak teknoloji ihracatının büyümesiyle ülkenin fosil tüketimi kalıcı bir düşüş trendine girmiş durumda. Bu gelişme, fosil ihracatçısı ülkeler için önemli bir tehdit oluşturuyor. Ember uzmanları, Çin’in güç talebindeki bu kırılmanın, global ölçekte fosil yakıtlarda yapısal bir düşüşün başlangıcı olabileceğini belirtiyor.
