Türkiye’de yapay zeka farkındalığını artırmak ve yapay zeka üzerine çalışmalar yapan şirketleri bir ortaya getirmek için kurulan Türkiye Yapay Zeka İnisiyatifi (TRAI), yeni bir rapor yayımladı. “Yapay Zeka Risk Raporu” ile yapay zekanın getirdiği 10 temel risk ayrıntılı biçimde ele alındı. Yapay Zeka Risk Raporu’nda yapay zekanın sıhhat, eğitim, tarım ve ulaşımdan güvenliğe kadar pek çok alanda çığır açıcı fırsatlar sunduğunu belirten rapor; süratli gelişim, yanlış kullanım ve denetimsizlikle birlikte önemli tehditlerin de kapıda olduğuna dikkat çekiyor.
TRAI’a nazaran yapay zeka ile insanlığın geleceğini etkileyebilecek 10 temel risk:
- Otonom Silahlar ve Askerî Kullanım: İnsan müdahalesi olmadan karar veren sistemlerin etik ve güvenlik tehditleri
- İşsizlik ve Ekonomik Dengesizlik: Otomasyonun iş gücü piyasasına tesirleri, gelir dağılımı ve toplumsal istikrar sorunları
- Veri Saklılığı ve Mahremiyet: Büyük data çağında ferdî bilgilerin korunması ve nezaret toplumu riski
- Yapay Zekada Yanlılık (Bias) ve Adaletsizlik: Önyargılı datalarla eğitilen sistemlerin toplumsal eşitsizlikleri derinleştirmesi
- Karar Verme Süreçlerinde Şeffaflık Eksikliği: “Kara kutu” algoritmaların hesap verebilirlik sorunları
- Sahte İçerik ve Bilgi Kirliliği: Deepfake ve dezenformasyonun yükselişi
- Yönetilemez Yapay Zeka Senaryosu: Kendi kendini geliştiren sistemlerin uzun vadeli riskleri
- İnsan Yeteneklerinin Zayıflaması: Teknolojiye çok bağımlılığın insanın analitik ve yaratıcı maharetlerini köreltmesi
- Siber Güvenlik Tehditleri: Yapay zeka tabanlı atakların kritik altyapıları maksat alması
- Enerji Tüketimi ve Çevresel Etkiler: Büyük modellerin yüksek güç gereksinimi ve karbon ayak izi.
Raporda yapay zekanın getirdiği riskler teknik mevzulardan daha çok toplumsal, türel ve etik açıdan meseleler teşkil ediyor. TRAI’a nazaran emniyetli yapay zeka için güçlü düzenleyiciler yapılmalı, etiklik ve şeffaflığa ehemmiyet verilmeli. Ulusal seviyede etik prensiplerin belirlenmesi, memleketler arası iş birliklerinin artırılması ve sorumlu yapay zeka kültürünün geliştirilmesi gerektiğini belirtiliyor.
