Güneş’in atmosferinde meydana gelen devasa patlamalar, bilim insanlarının kestirim ettiğinden çok daha yüksek sıcaklıklara ulaşıyor. İskoçya’daki St. Andrews Üniversitesi’nden Alexander Russell liderliğindeki araştırma grubu, Güneş patlamalarının atmosferdeki iyonları evvelce hesaplanandan altı kat daha yüksek sıcaklıklara çıkarabildiğini ortaya koydu. Sıcaklık 60 milyon derece ulaşıyor
Güneş patlamaları, atmosferde gerçekleşen dev güç patlamalarıyla güçlü radyasyon dalgaları saçar. Bu patlamalar, uyduların işleyişini aksatabilir, radyo irtibatını bozabilir ve uzaydaki astronotlar için önemli riskler oluşturabilir.
Yeni çalışmaya nazaran, patlamalardan etkilenen iyonlar 60 milyon dereceye kadar ısınabiliyor. Evvelki iddialar ise çoklukla bu sıcaklığı 10-40 milyon derece aralığında öngörüyordu. Russell, bu durumu “evrensel bir yasa üzere görünüyor” kelamlarıyla tanımladı. Bu tesirin daha evvel Dünya yakınındaki uzayda, Güneş rüzgarında ve simülasyonlarda gözlemlendiğini belirtti fakat bugüne kadar bu müşahedelerin Güneş patlamalarıyla direkt ilişkilendirilmediğini vurguladı.
Uzun vadeli bir gizem de çözülmüş olabilir
1970’lerden bu yana astronomlar, Güneş patlamalarından yayılan ışığın garip bir özelliğini anlamaya çalışıyordu. Güçlü teleskoplarla renklerine ayrıldığında farklı elementlerin spektral çizgileri beklenenden daha geniş ve bulanık görünüyordu. Uzun yıllar boyunca bu genişlemenin nedeni Güneş plazmasındaki türbülans gösterildi. Kaynayan suyun kaotik hareketlerine misal biçimde yüklü parçacıkların süratli ve rastgele hareketleriyle ışığın frekansının değiştiği düşünülüyordu. Fakat yeni çalışma, müşahedelerle teorinin tam olarak uyuşmadığını ortaya koyuyor. Birtakım durumlarda genişleme, türbülans oluşmadan evvel görülüyor. Birden fazla vakit çizgilerin simetrik yapısı türbülans akışına uymuyordu.
Russell ve grubu, bu duruma daha basit bir açıklama getiriyor. Güneş patlamalarından etkilenen iyonlar, iddia edilenden çok daha yüksek sıcaklıklara ulaşabiliyor. Araştırmacılar, manyetik alan çizgilerinin kopup tekrar düzenlenmesiyle gerçekleşen patlamaları simüle ederek, elektronların 10–15 milyon dereceye ulaşırken iyonların 60 milyon dereceye kadar ısındığını gösterdi. Elektronlar ve iyonlar ısılarını paylaşmak için birkaç dakikaya gereksinim duyduğundan bu sıcaklık farkı patlamaların davranışını şekillendirecek kadar uzun mühlet korunuyor.
Bu çok sıcaklıklarda iyonlar o kadar süratli hareket ediyor ki, spektral çizgileri doğal olarak genişliyor ve böylelikle yarım yüzyıldır çözülemeyen bir astrofizik gizemi açıklığa kavuşuyor.
Araştırmanın pratik tesirleri de büyük. Bilim insanları, iyonlarda depolanan gücün küçümsendiğini belirtiyor. Bu durumda, uzay hava durumu varsayımlarının yine gözden geçirilmesi gerekebilir. Daha yanlışsız modeller uydu operatörleri, havayolu şirketleri ve uzay ajanslarına tehlikeli Güneş olaylarına karşı ekstra hazırlık müddeti sağlayabilir.
