Kök hücre nakli ile HIV’in temizlendiği yedinci vakanın duyurulması, uzun süredir devam eden umutlu bekleyişe yeni bir ivme kazandırdı. Tedavinin sonucu yıllar sonra gözlemlendi ve hastanın ilaçsız şekilde virüsten arınmış durumda olması bilim insanlarını şaşırtacak kadar olumlu karşılandı. Bu süreçte kullanılan yöntemlerin klasik yaklaşımlardan kısmen farklı olması ise araştırmaların yönünü değiştirebilecek önemli bir detay olarak yorumlanıyor. Şimdi gözler, bu gelişmenin gelecekte daha geniş bir tedavi anlayışına nasıl dönüşeceğinde.
Kök Hücre Nakli Tedavide Yeni Bir Dönem Mi Açıyor?
Yeni vaka, daha önce alışılmış olan HIV’e dirençli donör hücrelerine gerek olmadığını göstermesiyle araştırmacılar arasında ayrı bir heyecan yarattı. Hastaya uygulanan naklin ardından bağışık sisteminin tamamen yenilenmesi, virüsün tekrar tutunabileceği hücre havuzunu büyük ölçüde ortadan kaldırdı. Bu durum, tedavide temel kabul edilen bazı varsayımların yeniden değerlendirilmesini gündeme taşıyor.
Bilim insanları, nakil sonrası hastanın antiretroviral tedaviyi bırakmasına rağmen virüsün geri dönmemesini dikkatle takip etti. Yedi yılı aşan sürede HIV izine rastlanmaması, uzmanlara göre “kür” tanımını karşılıyor. Bu uzun süreli takip verisi, önceki vakalardaki belirsizlikleri azaltması bakımından oldukça kritik kabul ediliyor. Özellikle CCR5 mutasyonu taşımayan hücrelerle elde edilen bu sonuç bilimsel açıdan yeni bir tartışmanın kapısını açmış durumda.
Araştırmacılar, başarının ardındaki mekanizmanın yalnızca dirençli hücreler olmadığını, donör hücrelerinin hastanın eski bağışıklık hücrelerini yok etme hızının da belirleyici bir rol oynadığını düşünüyor. Bu etkileşim, virüsün yayılacağı ortamı tamamen ortadan kaldırarak çoğalma zincirini kırmış olabilir. Ancak bu mekanizmanın farklı genetik yapılarla nasıl sonuç vereceği hâlâ araştırılıyor ve netleşmesi için daha fazla vaka analizi gerekiyor.
Tüm umut verici yönlerine rağmen kök hücre nakli, HIV taşıyan ancak kanser gibi ek hastalığı olmayan kişiler için bir çözüm değil. Naklin yüksek risk barındırması ve ciddi yan etkiler oluşturabilmesi nedeniyle uzmanlar, ART ve uzun etkili koruyucu ilaçların hâlâ en güvenli seçenek olduğunu vurguluyor. Yine de bu yeni başarı, gelecekte daha erişilebilir ve güvenli tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi için önemli bir ışık yakmış durumda.