ABD Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) hava trafik denetim sistemleri, hâlâ 1995 yılında piyasaya sürülen Windows 95 işletim sistemi ve floppy disklerle (disket) çalışıyor. Bu bilgi, FAA’nın süreksiz yöneticisi Chris Rocheleau’nun ABD Temsilciler Meclisi Bütçe Komitesi’ne verdiği sözünde ortaya çıktı. Rocheleau, kurumun yıllardır teknolojik olarak güncellenmeyen sistemlerini büsbütün yenilemek için şirketlerden teklifler toplamak üzere bir Bilgi Talebi (RFI) yayınladığını açıkladı. 20. yüzyıldan kalan teknoloji
ABD genelindeki birçok hava trafik denetim kulesi ve tesis, hala kağıt şeritlerle uçak hareketlerini takip ediyor ve data transferi için floppy disk kullanıyor. Bu sistemler, 1995’te çıkan Windows 95 üzerinde çalışıyor. Rocheleau, altyapı yenilemesiyle birlikte kağıtlar ve disketlerden kurtulacaklarını söylerken Ulaştırma Bakanı Sean Duffy projeyi “on yıllardır bu ülkede sahip olduğumuz en kıymetli altyapı projesi” olarak nitelendirdi.
Hava trafik denetim sisteminin yenilenmesi sırf bilgisayarların değiştirilmesinden ibaret değil. 7/24 kesintisiz çalışmak zorunda olan bu altyapı, rastgele bir bakım yahut değişiklik sırasında hizmet dışı bırakılamaz. Bu durum, modernizasyon sürecinin teknik zorluklarını artırıyor. Ayrıyeten yeni sistemlerin siber taarruzlara karşı güçlü olması gerekiyor; aksi takdirde ulusal havacılık ağı önemli tehdit altına girebilir.
Eskiyen sistem aksaklıklara neden oluyor
Sahiden de, eski sistemlerde yaşanan arızalar son devirde önemli aksamalara yol açtı. Ocak 2023’te FAA’nın “Notice to Airmen” (NOTAM) sisteminde yaşanan arıza, ülke genelinde uçuşların iki saatten fazla bir müddet aksamasına neden olmuştu. Birebir vakitte Newark Liberty Milletlerarası Havalimanı’nda radar ve bağlantı meseleleri yüzlerce uçuşun gecikmesine ve iptaline sebep oldu. FAA, mevcut 138 sistemden 51’inin artık sürdürülemez olduğunu belirtiyor. Bu sistemlerin yedek kesim derdi ve fonksiyonellik eksikliği nedeniyle güncellenmesinin koşul olduğu belirtiliyor. Öte yandan eski sistemler ABD için yeni bir olgu değil. San Francisco’daki tren denetim sistemi hala DOS tabanlı ve 5.25 inçlik floppy disklerle çalışıyor; buradaki yenileme ise bütçe yetersizliği nedeniyle lakin 2030’da planlanıyor. Ek olarak Japonya da geçtiğimiz yıl disket kullanımını sonlandırma kararı almıştı.
FAA’nın modernizasyon projesi için dört yıllık tamamlanma süresi belirlenmiş olsa da, uzmanlar bu takvimin gerçekçi olup olmadığını sorguluyor. Projenin maliyeti şimdi açıklanmadı ancak Ulaştırma Bakanı Duffy, projenin aciliyetine vurgu yaptı: “Herkes hemfikir – bu partiler üstü bir mevzu. Herkes bunu yapmak zorunda olduğumuzu biliyor.”
