Son devirde gündelik hayatta çok daha yaygın biçimde kullanılmaya başlanan yapay zeka teknolojileri süratle gelişmeye devam ediyor. Neredeyse her gün bu alanda dikkat alımlı bir gelişme yaşanırken, kıymetli eşikler de bir bir aşılıyor. “AI Günlükleri” serimizde, önümüzdeki periyotta dünyadaki hayatı kayda kıymet ölçüde değiştirme potansiyeline sahip olan bu teknolojik ihtilalin gelişimini sistemli olarak kayıt altına almaya devam ediyoruz.
Yapay Zeka Dünyasında Bu Hafta Neler Yaşandı?
Amerikalı yapay zeka şirketleri bu hafta yarışta öne geçebilmek için değerli ataklar yaparken, Çin’den de dikkat cazip yeni modeller geldi. Yapay zeka dünyasında bu haftanın en çok konuşulan konusu ise Spotify ve Apple Music üzere platformlarda yüz binlerce dinleyiciye ulaşan bir kümenin, yapay zeka eseri çıkması oldu. İşte bu hafta yapay zeka dünyasında yaşanan esas gelişmeler:
Yapay Zeka ile Üretilen Müzikler Spotify’da Geniş Kitlelere Ulaşmaya Başladı
Yapay zeka ile müzik üretme araçları geliştikçe, bu araçları kullanan “müzisyenlerin” sayısı da artıyor. Üstelik bunlardan kimileri geniş kitlelere ulaşmaya başlamış durumda. Spotify’da epeyce yüksek dinlenme sayılarına ulaşan The Velvet Sundown kümesinin büsbütün yapay zeka üretimi olduğunun ortaya çıkması, bu hafta müzik dünyasının gündemine bomba üzere düştü. The Velvet Sundown’ın hem yüz binlerce dinlenmeye ulaşan müziklerini, hem de toplumsal medyada paylaştığı küme fotoğraflarını AI ile ürettiği anlaşıldı. The Velvet Sundown’ın Spotify, Deezer, Apple Music üzere platformlarda milyonlarca dinleyiciye ulaşması yeni bir tartışma başlattı. Bölümden pek çok isim, bu şekil AI ile üretilen müziklerin AI imali olduğunu açıkça belirten ikazlar eklenmesi gerektiğini savunuyor. Başka yandan öbür işlerden türetilen bu “eserlerden” gelir elde edilmesi de müzik dünyası tarafından pek güzel karşılanmıyor. Lakin The Velvet Sundown’ın başarısı, önümüzdeki periyotta bu usul örneklerin süratle artabileceğini gösteriyor.
Apple, Yapay Zeka İçin OpenAI ya da Anthropic’ten Yardım Alabilir
Yapay zeka yarışında bariz biçimde rakiplerinin gerisinde kalan Apple, inovasyon tarafındaki bu eksikliğini bir sefer daha parayla kapatacak üzere görünüyor. Başta Siri olmak üzere yapay zeka dayanaklı eser ve servislerini geliştirmenin yollarını arayan Apple, kendi yapay zeka departmanından umudu kesmiş olacak ki dışarıdan yardım almaya hazırlanıyor. Bu hafta gelen haberlere nazaran şirket iki ihtimal üzerinde duruyor: Birincisi, OpenAI ile anlaşıp onların yapay zekasını kullanmak; İkincisi ise Anthropic üzere bir yapay zeka şirketini satın almak. Şirketin hangi yolu tercih edeceği şimdi netlik kazanmamış olsa da dışarıdan yardım almadan rakipleriyle yarışamayacağı artık açıkça görülüyor.
Microsoft, Tabiplerden 4 Kat Daha Başarılı Bir Yapay Zeka Geliştirdi
Microsoft, tıpta ihtilal yaratabilecek yeni yapay zeka sistemini tanıttı. Şirketin “MAI Diagnostic Orchestrator” (MAI-DxO) ismini verdiği sistem, hekimlerin teşhis sürecini adım adım taklit ederek hastalıkları insan hekimlerden dört kat daha yüksek doğrulukla teşhis edebildi. Şirket, bu sistemin sıhhat hizmetlerinde maliyetleri yüzde 20 azaltabileceğini öne sürüyor.
Sistem, sırf tek bir yapay zekaya dayanmıyor. Microsoft’un geliştirdiği MAI-DxO, OpenAI’ın o3 GPT’si, Google Gemini, Anthropic Claude, Meta Llama ve xAI Grok üzere önde gelen modelleri tabipler ortasında geçen birtartışma sürecini taklit edecek halde sırayla sorgulayan bir yapı üzerine konseyi. Her model, teşhis sürecinin farklı bir etabında devreye girerek adım adım katkı sağlıyor. Bu çok katmanlı ve çok modelli sistem, zincirleme tartışma (chain-of-debate) yaklaşımı sayesinde, insan uzmanların kolektif çalışmasını andıran bir formülle çalışıyor. Bahisle ilgili haberimize buradan ulaşabilirsiniz.
Meta, Sohbet Botlarını Bir Sonraki Adıma Taşımaya Hazırlanıyor
Meta, ChatGPT üzere AI sohbet botlarının bir sonraki evrimi olarak görülen yeni bir proje üzerinde çalışıyor. Meta’nın hedefi, yalnızca soru sorulduğunda karşılık veren sohbet botlarının yerine adeta sanal bir dost üzere beşerlerle muhabbet edecek, hatta rastgele bir komut verilmeden kendi başına sohbetler başlatabilecek yapay zekalar geliştirmek. Şirket, bunun yapay zeka kullanımını arttıracağına inanıyor. Project Omni ismi altında geliştirilen bu proje, “Her” sinemasındaki yapay zekayı akıllara getiriyor. Türkiye Data Merkezlerine 10 Milyar Dolar Yatırım Yapacak
Yapay zeka teknolojileri için kritik bir misyon üstlenen data merkezleri, ülkelerin gelecek planları ortasında kıymetli bir yer tutuyor. Hakikaten Türkiye de bu tarafta değerli adımlar atmaya başladı. Recep Tayyip Erdoğan, bu hafta bir açıklama yaparak, inançlı ve daima güç altyapısına sahip data merkezi bölgelerinin kurulması için 10 milyar dolar yatırım yapılacağını duyurdu. 250 megavat seviyesinde olan data merkezi kapasitesinin 2030 yılına kadar 1 gigavat düzeyine çıkarılması hedefleniyor.
Yapay Zeka Tabanlı Oyun Motoru: Mirage
Bu hafta, AI ile oyun dünyaları yaratmanın nerelere gidebileceğini gösteren dikkat cazip bir yapay zeka aracı yayınlandı. Mirage ismini taşıyan bu yeni model, yapay zeka tabanlı bir oyun motoru olarak tanımlanıyor. Yayınlanan birinci demolar, Mirage’ın GTA, Harika Mario, Forza Horizon üzere oyunların benzerilerini AI ile oluşturabileceğini ve kullanıcı komutlarına nazaran anlık olarak değiştirebileceğini gösteriyor. Örneğin GTA’yı andıran bir oyunda komut alanına “sarı bir taksi gelir” komutu yazıldığında, oyun dünyasında bir anda sarı bir taksi beliriyor.
Üretilen oyunun kalitesi günümüz oyun standartlarından oldukça uzak olsa da Mirage ve gibisi araçlar, yapay zekanın vakitle oyun üretiminde nasıl ihtilal yapabileceğini gözler önüne seriyor.
Tencent’in Hunyuan-A13B Modeli, Performansı ve Mimarisiyle Dikkat Çekti
Çinli teknoloji devi Tencent, bu hafta yeni büyük lisan modeli Hunyuan-A13B’yi açık kaynak olarak yayınladı. Bilhassa suratı ve verimliliğiyle dikkat çeken Hunyaun-A13B, 80 milyar parametreye sahip olsa da istem sırasında sadecce sadece 13 milyar parametreyi faal halde kullanıyor. Yapay zekanın verimliliğini arttıran bu yapı, MoE (Mixture of Experts) mimarisi sayesinde mümkün oluyor. MoE, her girdiye özel olarak sadece makul uzman alt-modelleri (expert’leri) devreye sokarak hesaplama maliyetini azaltırken verimliliği arttırıyor.
Hunyuan-A13B bu etkileyici mimari sayesinde çok daha süratli ve verimli çalışırken çok daha büyük modellerle rekabet edebilecek seviyede performans sergiliyor. A13B’nin en dikkat çeken istikametlerinden biri, 256 bin token’lık bağlam penceresiyle uzun metinlerde üstün manaya yeteneği sunması. Matematik, kodlama ve muhakeme alanlarındaki testlerde başarılı sonuçlar veren model, GitHub ve Hugging Face üzere platformlar üzerinden büsbütün fiyatsız olarak yayınlandı.
DeepSeek’in Çok Daha Süratli Bir Versiyonu Yayınlandı
DeepSeek’in açık kaynak kodlu yapay zeka modellerini kullanarak kendi versiyonlarını geliştiren şirketlerden olan Almanya merkezli TNG, bu hafta DeepSeek-TNG R1T2 Chimera ismini taşıyan yeni modelini yayınladı. Çıktığı periyotta oldukça ses getiren DeepSeek-R1’dan %200 daha süratli olan R1T2 Chimera, performans testlerinde hayli etkileyici sonuçlar veriyor.
Modelin bu gelişmiş performansının temelinde TNG’nin Assembly-of-Experts (AoE) yaklaşımı bulunuyor. AoE tekniği, farklı modelleri bir ortaya getiriyor lakin bunu yaparken yalnızca en güçlü yanlarını alıyor. AoE ile oluşturulan model, farklı uzmanlıklara sahip alt-modellerin kolektif bilgisini kullanarak daha az hesaplama gücüyle yüksek performans gösterebiliyor. R1T2 Chimera’da DeepSeek-R1-0528, DeepSeek-R1 ve DeepSeek-V3-0324 modelleri bir ortaya getiriliyor. Bu çoklu model entegrasyonu, karmaşık muhakeme ve lisan manaya yeteneklerini korurken, gereksiz süreç yükünü azaltıyor. Sonuç olarak, DeepSeek-TNG R1T2 Chimera, yüksek doğruluk ve akıl yürütme yeteneklerini korurken, kaynak tüketimini ve cevap müddetlerini kıymetli ölçüde düzgünleştiren bir model olarak öne çıkıyor.
Özel Antikorlar Tasarlayabilen Yeni Yapay Zeka Modeli: Chai-2
Yapay zekanın biyoteknolojiyle kesiştiği alanlarda kıymetli gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Bu hafta duyurulan Chai-2 isimli yeni yapay zeka modeli, biyolojik olarak fonksiyonel antikorları sıfırdan tasarlayabilme yeteneğiyle dikkat çekti. Model, sadece birkaç amino asit dizisini temel alarak yeni antikor yapıları üretebiliyor. Üstelik bu dizaynların laboratuvar ortamında doğrulanabilir nitelikte olduğu ortaya koyuldu. Chai-2, makul bir gaye moleküle (antijen) bağlanabilecek uygun antikor bölgelerini yüksek doğrulukla kestirim edebiliyor. Bu da araştırmacıların spesifik virüslere, bakterilere ya da kanser hücrelerine karşı özel olarak tasarlanmış antikorlar geliştirmesini mümkün kılıyor. Örneğin, HIV üzere daima mutasyona uğrayan virüslere karşı daha tesirli bağışıklık karşılığı oluşturmak ya da sırf tümör hücrelerini hedefleyen kanser tedavileri üretmek bu teknolojiyle çok daha süratli ve isabetli hâle gelebilir. Testleri süren Chai-2 kulanım evresine geçebilirse, aylar süren deneysel süreçleri günlere hatta saatlere düşürebilir.
Meta, Yapay Zeka Departmanını Tekrar Yapılandırdı
Son günlerde yapay zeka dünyasından değerli isimleri transfer eden Meta, bir ortaya getirdiği bu etkileyici takımın etrafına “Meta Superintelligence Labs” ismini verdiği yeni bir departman kurdu. Meta’nın tüm yapay zeka grupları bundan sonra Meta Superintelligence Labs çatısı altında toplanacak. Bu grupların başında ise eski Scale AI CEO’su Alexandr Wang olacak.
Otonom Robotlar Futbol Alanında Karşı Karşıya Geldi
Kısa mühlet evvel ringde kozlarını paylaşan otonom robotlar bu defa de futbo alanında karşı karşıya geldi. Dünyanın birinci robot boks karşılaşması üzere robotların birinci futbol maçı da Çin’de gerçekleşti. Vakit zaman gülünç anlar ortaya çıksa da bu robotların futbolun temel kurallarını anlayarak büsbütün otonom bir biçimde alanda hareket etmesi etkileyici imajlar de ortaya çıkardı.
Cursor, Web Uygulamasını Kullanıma Sundu
Yapay zekâ yardımıyla kod yazmak için en çok kullanılan platformların başında gelen Cursor, hem masaüstü hem de taşınabilir aygıtlarda kullanılabilecek yeni web uygulamasını kullanıma sundu. Bu uygulama üzerinden doğal lisan ile komut verme, misyonları takip etme ve tamamlanan kodları direkt ana koda entegre etme üzere pek çok vazifesi yerine getirmek mümkün. Kullanıcılar, Cursor’ın taşınabilir uygulamasında geliştirdikleri projeleri web uygulaması üzerinden de devam ettirebilecekler. Google’ın Gemini Botları Artık Workspace Uygulamalarında
Google, üretken yapay zeka asistanı Gemini için geliştirdiği özelleştirilebilir sohbet botları Gems‘i artık direkt Google Workspace uygulamalarına entegre ediyor. Kullanıcılar, Google Drive, Dokümanlar, E-Tablolar, Slaytlar ve Gmail gibi araçlarda yer alan yan panel üzerinden bu özel botlara erişebilecek.
Gems, daha evvel sadece Gemini uygulaması içinde çalışıyordu. Lakin yeni güncellemeyle birlikte kullanıcılar, uygulamalar ortasında geçiş yapmadan özel hedefler için oluşturulmuş yapay zeka botlarını direkt Workspace içinden kullanabilecek.
Eleven Labs’e Yeni Rakip Geldi: Kyutai TTS
Metinleri seslendiren yapay zekalara bu hafta bir yenisi daha eklendi. Eleven Labs’e fiyatsız bir alternatif olarak sunulan Kyutai TTS, metinleri farklı his ve tonlamalarla seslendirebiliyor. Bunun için kullanıcılara “kızgın”, “kafası karışmış” yahut “üzgün” üzere pek çok farklı seçenek sunuluyor. Birebir halde farklı aksanlar ortasında da seçim yapılabiliyor.
Yapay Zeka Dünyasından Kısa Kısa:
- OpenAI ve Oracle, yıllık 30 milyar dolarlık devasa bilgi merkezi muahedesi imzaladı. Bu yılın başında duyurulan Stargate Projesi’ni daha da genişletecek olan bu paydaşlık, yapay zeka için 4.5 GW süreç gücü sağlayacak.
- Elon Musk’ın yapay zeka şirketi xAI, 10 milyar dolarlık yeni bir yatırım aldı. Şirketin OpenAI üzere rakipleriyle müsabakasına yardımcı olacak bu yeni kaynak, AI altyapısı ve Grok için kullanılacak.
- Google’ın arama motorunda sunduğu Yapay Zeka Özetleri (AI Overviews), Avrupa Birliği tarafından inceleme alındı. Bağımsız yayıncıları temsil eden bir küme, bu özetlerin içerik sağlayıcıların görünürlüğünü ve gelirlerini olumsuz etkilediğini belirterek Avrupa Komisyonu’na resmi müracaat yaptı.
- Google, gelişmiş görüntü üretim modeli Veo 3’ü dünya genelindeki Gemini Pro abonelerinin kullanımına sundu. Veo 3, bu haftaya kadar sırf Google AI Ultra aboneleri tarafından kullanılabiliyordu.
- Çin’de yapılan bir araştırma, çağrı merkezlerinde kullanılan yapay zeka asistanlarının çalışanlara yardımcı olmak yerine yanlışları ve gerilim seviyesini artırdığını ortaya koydu.
- OpenAI, geçtiğimiz günlerde çıkan haberlerin tersine, Google’ın geliştirdiği yapay zeka çiplerini (TPU) kullanma üzere bir planı olmadığını duyurdu.
