Brezilya Amazonları’nın derinliklerinde, devrilen bir ağaç lokal halkı şaşırtan tarihi bir keşfe yol açtı. Köklerin altından çıkan büyük ve gizemli bir cisim, kısa mühlet içinde arkeologların ilgisini çekti. Bölgeye gelen uzmanlar, buluntunun sırf bir tane olmadığını, aslında yedi adet antik mezar kabına ulaşıldığını açıkladı.
Bu sıra dışı buluş, Amazonas eyaletine bağlı Fonte Boa belediyesindeki Cochila Gölü etrafında yapıldı. Bulunan global kapların, İspanyol öncesi periyoda ilişkin olduğu ve insan ile hayvan iskeletleri barındırdığı belirlendi. Buluntular ortasında bilhassa iki kap, boyutları nedeniyle dikkat cazipti.
Mamirauá Enstitüsü’nden arkeolog Geórgea Layla Holanda, kapların yaklaşık 40 santimetre derinliğe gömülü olduğunu ve muhtemelen antik konutların altına yerleştirildiğini belirtiyor. Kapakların bulunmaması ise öteki bir soruyu gündeme getiriyor: Bu mezarlar vaktinde seramik kapaklarla değil, çürüyüp kaybolmuş organik gereçlerle mi örtülmüştü?
Bu ayrıntı, yalnızca mezar ritüelleri değil, birebir vakitte devrin ömür şekli hakkında da fikir verebilir. Arkeologlar, bu tıp defin uygulamalarının, meskenlerin altına gömü yapma geleneğiyle ilişkili olabileceğini düşünüyor.
İnsan ve hayvan kalıntıları bir arada
Kaplar açıldığında sadece insan kemikleri değil; balık ve kaplumbağa kalıntılarına da rastlandı. Bu durum, mezarların yalnızca defin maksadıyla değil, birebir vakitte törensel yemeklerle ya da meyyit gömme ritüellerinde sunulan hayvanlarla irtibatlı olduğunu düşündürüyor.
Kapların imalinde farklı seramik tekniklerinin kullanılmış olması da dikkat alımlı. Birinci tahliller, bu bölgedeki toplumun tek bir kültüre ilişkin olmayabileceğini, farklı geleneklerin bir ortaya geldiği çok kültürlü bir hayat biçiminin izlerini taşıyabileceğini gösteriyor.
Bu mezar kaplarının bulunduğu Cochila Gölü etrafı, geçmişte yerli topluluklar tarafından oluşturulan yapay adalarla dolu. Araştırmacı Márcio Amaral, bu adaların taşkın ovalar üzerine şuurlu olarak inşa edildiğini ve taban güçlendirmek için seramik modülleri ve öteki gereçlerin toprağa karıştırıldığını söylüyor. Bu karmaşık mühendislik uygulamaları, o periyotta bölgede gelişmiş bir arazi idaresi olduğunu ve ağır bir nüfusun yaşadığını düşündürüyor.
Araştırmalar sürüyor
Mezar kapları, São Lázaro do Arumandubinha köyünden gelen mahallî halkın dayanağıyla gün yüzüne çıkarıldıktan sonra, inceleme için Tefé’deki bir laboratuvara taşındı. Şu anda araştırmacılar, bu kapların hangi antik Amazon kültürüne ilişkin olduğunu, ne kadar eski olduklarını ve hangi seramik gelenekleriyle bağlı olabileceklerini anlamaya çalışıyor.
Mezar kaplarında kullanılan yeşil kilin, daha evvel ormanın Médio Solimões bölgesinde belirlenen kil kaynaklarından getirilmiş olması da, periyodun toplulukları ortasında materyal alışverişi ya da uzun uzaklıklı etkileşimlere işaret ediyor olabilir. Lakin bu kapların bilinen Amazon seramik geleneklerinden biri olan “Amazon Polikromu” üzere biçimlerle direkt bir irtibatı şimdi tespit edilemedi.
