BBC, ülkemizde yaşanan ve onbinlerce vatandaşımızın hayatının kaybettiği vahim 6 Şubat sarsıntılarının akabinde, sarsıntı bölgesinde yaptığı araştırmalarda sisteme dair bir ihtar gönderilmediğini raporlamıştı. O devirde savları reddeden ve “Sistemin devreye girdiğine ve ihtarlar gönderdiğine eminiz” diyen Google, artık ise sistemin büyük bir kusur yaptığını kabul etti.
Android sarsıntı ikaz sistemi yalnızca 469 şahsa ikaz gönderdi
Google’ın yeni açıklamasına nazaran, 7,8 büyüklüğündeki birinci zelzelede sistem, felaketin gerçek boyutunu algılayamadı.
- Yanlış Hesaplama: Sistemin algoritmaları, 7,8’lik zelzelesi başlangıcından 7,1 saniye sonra yalnızca 4,5 büyüklüğünde kestirim etti ve gücünü en fazla 4,9 olarak ölçtü.
- Kaçırılan Fırsat: Bu yanılgılı iddia nedeniyle, merkez üssüne 157 km çapındaki alanda yaşayan yaklaşık 10 milyon kişinin alması gereken en üst düzey “Harekete Geç” uyarısı, yalnızca 469 kişinin telefonuna gönderildi. Yaklaşık 500 bin kişi ise daha düşük düzeyli “Hafif Sarsıntı” uyarısı aldı.
- Hayat Kurtarabilecek Saniyeler: Şayet sistem gerçek çalışsaydı, milyonlarca insan sarsıntı başlamadan 35 saniyeye kadar bir mühlet kazanarak inançlı bir yere geçme yahut “çök-kapan-tutun” konumu alma talihine sahip olabilirdi.
Benzer bir başarısızlık, 7,5 büyüklüğündeki ikinci Elbistan sarsıntısında de yaşandı ve sistem bu zelzelenin büyüklüğünü birinci anda 6,1 olarak duyurdu.
Bu büyük başarısızlığı kabul eden bir Google sözcüsü, “Her zelzelede öğrendiklerimizle bu sistemi geliştirmeye devam ediyoruz” diyerek, Kahramanmaraş zelzelelerinin akabinde algılama algoritmalarını değiştirdiklerini belirtti.
Şirket, sistemin geliştirilmiş halini göstermek hedefiyle 23 Nisan 2025’te İstanbul’da meydana geldiği varsayılan 6,2 büyüklüğündeki bir sarsıntı senaryosu üzerinden bir animasyon yayınladı. Bu animasyona nazaran sistem, İstanbul’daki kullanıcılara pozisyonlarına nazaran 10 ila 20 saniye öncesinden ikaz göndermeyi başardı. Bu mühletin bir binayı terk etmek için kâfi olmasa da, birinci şoka hazırlık, çocukların yanına gitme yahut korunma durumu alma üzere hayat kurtarıcı atılımlar için kritik olduğu vurgulanıyor.
Android Zelzele İhtar Sistemi Nasıl Çalışıyor?
Google’ın dünya genelinde milyonlarca Android telefonu dev bir sismik ağa dönüştürdüğü bu sistem, epey kolay bir prensibe dayanıyor:
- Algılama: Telefonların içindeki hassas ivmeölçerler, bir sarsıntının birinci ve en süratli yayılan dalgası olan P dalgasını (öncül sarsıntı) hisseder.
- Merkezi Onay: Bir bölgedeki çok sayıda telefon tıpkı anda bu titreşimi algıladığında, datalar anında Google’ın merkezi sunucusuna gönderilir. Sunucu, bu dataların bir zelzeleye ilişkin olduğunu teyit eder.
- Uyarı Gönderme: Zelzelenin merkezi ve varsayımı büyüklüğü hesaplandıktan sonra, sarsıntının daha yavaş lakin yıkıcı olan S dalgası (ikincil sarsıntı) şimdi ulaşmadan bölgedeki öbür Android kullanıcılarına anında ihtar gönderilir.
Bugüne kadar dünya genelinde 18.000’den fazla sarsıntısı tespit ettiği ve yaklaşık 100 ülkede milyonlarca kişiyi uyardığı belirtilen sistemin, Kahramanmaraş’ta yaşanan kritik kusurdan sonra yapılan güzelleştirmelerle daha emniyetli hale gelmesi hedefleniyor.
