Yeni doğan bir bebeğin yetişkinlere kıyasla daha savunmasız ve bakıma muhtaç olduğu sıkça vurgulansa da, insan bebeklerinin şaşırtan bir avantajı var: Daha fazla kemiğe sahip olmaları. Yetişkin bir insanın iskeleti 206 kemikten oluşurken, bu sayı bebeklerde 275 ila 300 ortasında değişebiliyor. Pekala neden?
Bu fark, doğumun mümkün hale gelmesi için bedenin evrimsel olarak geliştirdiği bir ahenkle ilgili. Bebeklerin kemikleri, şimdi tam olarak sertleşmemiş kıkırdak yapıda. Bu esneklik, doğum sırasında dar doğum kanalından geçerken büyük değer taşıyor. Bilhassa kafatası bu esnekliğin en net görüldüğü bölge. Yeni doğan bir bebeğin başındaki “bıngıldak” ismi verilen yumuşak bölge, kafatasını oluşturan kemikler ortasındaki boşlukları söz ediyor. Bu yapılar doğumda kafatasının biçim almasına imkan tanıyor, akabinde vakitle kapanıyor.
Zamanla birleşen kemikler
Doğumdan sonra bebek büyüdükçe bu kemikler sertleşiyor ve kimileri birbiriyle kaynaşıyor. Bu süreç, çocukluk ve ergenlik boyunca devam ediyor. Sonuç olarak, iskelet olgunlaştığında kemik sayısı azalıyor ve yetişkin iskeleti ortaya çıkıyor.
Bu dönüşüm, bilimsel olarak “ossifikasyon” ismi verilen bir süreçle gerçekleşiyor. Ossifikasyon, kıkırdak ya da bağ dokuların kemik dokusuna dönüşmesini söz ediyor. İki ana tipi bulunuyor: Bağ dokusundan direkt kemik oluşmasını sağlayan intramembranöz ossifikasyon ve kıkırdak üzerine yeni kemik dokusu inşa edilmesini içeren endokondral ossifikasyon. Her iki süreç de bedenin farklı bölgelerinde farklı kemiklerin oluşmasını sağlıyor.
Bu süreçte vazife alan osteoblastlar, kemik dokusunun temelini oluşturan yapıları üretiyor. Bu yapıların ana bileşenleri ortasında kolajen üzere proteinler ve kalsiyum üzere mineraller bulunuyor. Bu nedenle bilhassa büyüme periyodunda kalsiyum tarafından varlıklı bir beslenme, sağlıklı kemik gelişimi açısından kritik kıymet taşıyor.
Hızlı güzelleşme, esnek yapı
Bebeklik periyodunda kemiklerin esnek yapıda olması sadece doğumu kolaylaştırmakla kalmıyor; tıpkı vakitte kırık üzere durumlarda düzgünleşme sürecini de hızlandırıyor. Bebek kemikleri, yetişkinlere nazaran daha süratli kaynayabiliyor ve ekseriyetle kalıcı biçim bozuklukları olmadan güzelleşiyor.
İnsan iskeletinin bu özel yapısı, sadece biyolojik bir detay değil, birebir vakitte tıbbımızın evrimine dair kıymetli bir ipucu. Beşerler hem büyük beyin yapısına hem de dik yürüyüş yeteneğine sahip canlılar. Bu iki özellik, anne karnındaki gelişim müddetinin hudutlarını belirler. Büyük başlı bir bebeğin doğum kanalından geçmesi, lakin esnek bir iskeletle mümkün. Tıpkı vakitte, annenin gebelik boyunca taşıyabileceği yükün biyolojik sonları da göz önünde bulundurulduğunda, doğumdan sonra büyüme ve gelişimin devam etmesi, insan gelişiminin temel bir modülü haline gelir.
