Uzay araştırmalarında heyecan verici bir periyoda daha tanıklık ediyoruz. NASA’nın OSIRIS-REx vazifesiyle Bennu asteroidinden Dünya’ya getirilen örnekler, bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Yapılan ayrıntılı tahliller, bu örneklerin Güneş’ten bile daha evvel oluşmuş yıldız kalıntılarını içerdiğini ortaya koydu. Bu keşif, Bennu’yu adeta Güneş Sistemi’nin oluşumuna dair ipuçları saklayan bir vakit kapsülüne dönüştürüyor.
2020 yılında Bennu’nun yüzeyinden örnek toplayan OSIRIS-REx uzay aracı, yalnızca birkaç saniyelik temasta çok pahalı materyaller elde etti. İncelenen bu mikroskobik parçacıklar ortasında, yıldızlararası uzaydan gelen organik bileşikler ve Güneş’ten daha yaşlı yıldızlardan arta kalan tozlar da bulunuyor. Bilim beşerlerine nazaran, bu hususlar Güneş Sistemi’nin oluşumundan evvelki periyoda ışık tutabilecek potansiyele sahip.
Araştırmayı yürüten takımlardan biri olan Arizona Üniversitesi’nden bilim insanı Pierre Haenecour, Bennu’nun taşıdığı materyallerin Güneş Sistemi’nin en erken evrelerinden izler taşıdığını ve bu örneklerin tüm kozmik tarih boyunca savrulmuş unsurların bir ortaya gelmesinden oluştuğunu belirtiyor.
Nature Astronomy mecmuasında yayımlanan bulgulara nazaran, Bennu’nun oluştuğu büyük asteroid vakitle parçalanmış ve bugünkü halini almış. Bu süreçte içeriğindeki buz, tozla etkileşime girerek asteroidin büyük kısmını oluşturan mineralleri meydana getirmiş. Enteresan bir ayrıntı ise, kimi tanelerin artık var olmayan yıldızlara ilişkin kimyasal izler taşıması. Bunlar öylesine küçük ki, bir mikrometreden bile küçük, lakin içerdikleri sıra dışı kimyasal yapılar sayesinde tespit edilebiliyorlar.
Haenecour, bu tıp tanecikleri bulmanın “samanlıkta iğne aramak” kadar sıkıntı olduğunu söylüyor; lakin elde edilen sonuçlar, Bennu’nun geçmişi hakkında son derece pahalı bilgiler sunuyor.
Uzay aşınması Bennu’nun yüzeyini şekillendiriyor
Nature Geoscience’da yayımlanan diğer bir çalışma ise Bennu’nun yüzeyindeki değişimleri mercek altına alıyor. Araştırmalara nazaran, milyonlarca yıl boyunca Güneş rüzgarı ve mikrometeorit çarpmaları, asteroidin yüzeyinde küçük kraterler ve erimiş kaya parçacıkları oluşturmuş. NASA Johnson Uzay Merkezi’nden Lindsay Keller, bu sürecin varsayım edilenden çok daha süratli ilerlediğini ve bu bulguların sadece Bennu’ya değil, şimdi keşfedilmemiş başka asteroitlere dair ipuçları taşıdığını tabir ediyor.
Dünya’ya düşen meteorlar çoklukla atmosferde yanarak parçalanıyor ve yüzeye ulaşanlar da kimyasal olarak değişime uğramış oluyor. Bu yüzden, direkt bir asteroidin yüzeyinden alınan bozulmamış örnekler, uzayın geçmişine dair en emniyetli bilgileri sunuyor. OSIRIS-REx misyonu bu açıdan büyük bir adım. Misyon kapsamında Bennu’nun yüzeyi ayrıntılı biçimde haritalandı, mineral yapısı tahlil edildi ve örnekler bu bilgiler eşliğinde toplandı. Bu da bilim beşerlerine, yalnızca taş ve toz değil, tıpkı vakitte varlıklı bir jeolojik bağlam da sunuyor.
