Bilgisayarda oluşan kimi donanım yahut sistem sıkıntılarının tahlili için BIOS’u sıfırlamak gerekebilir. Bilhassa yanlış yapılandırılmış ayarların yol açtığı boot (önyükleme) yanılgıları, performans sıkıntıları ya da overclock üzere riskli ayarlar yapıldıktan sonra sistemi fabrika varsayılanlarına döndürmek en süratli ve inançlı yol olabilir. Pekala, BIOS nasıl sıfırlanır? Hangi prosedürler inançlı ve tesirlidir?
BIOS Nedir? Kısaca Bilgi
BIOS (Basic Input/Output System), bilgisayar açılırken donanımın denetim edilmesini ve işletim sisteminin yüklenmesini sağlayan temel yazılımdır. Çağdaş anakartlarda BIOS yerine UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) ismi verilen yeni kuşak bir sistem kullanılmakla birlikte, fonksiyonel olarak iki teknoloji ortasında benzerlik vardır. BIOS, ekseriyetle anakartın üzerinde yer alan bir yonga içinde saklanır ve ayarlar CMOS pili sayesinde korunur.
BIOS’u Neden Sıfırlamak Gerekir?
- Yanlış yapılan ayarların geri alınması
- Overclock, XMP/EXPO üzere profillerin fabrika varsayılanına döndürülmesi
- Sistem başlatma (boot) yanılgılarının giderilmesi
- Satış öncesi aygıtı sıfırlama
- BIOS şifresinin kaldırılması
BIOS Sıfırlama Yöntemleri
BIOS sıfırlama sürecini birden fazla halde gerçekleştirmek mümkündür. Hangi formülün uygun olduğu, kullandığınız anakartın ve sistemin özelliklerine nazaran değişebilir. Aşağıda en yaygın ve inançlı usulleri sıraladık:
1. BIOS Arayüzü Üzerinden Sıfırlama
Birçok bilgisayarda, BIOS ayarlarına girerek fabrika varsayılanlarına dönmek mümkündür. Bunun için;
- Bilgisayarı tekrar başlatın ve açılış sırasında BIOS’a giriş tuşuna (genellikle Delete, F2 yahut birtakım modellerde F10, ESC) basın.
- BIOS arayüzünde çoklukla “Load Defaults”, “Load Optimized Defaults”, “Factory Defaults”, “Setup Defaults” yahut gibisi bir seçenek bulunur.
- Bu seçeneği seçin ve onaylayın. Çoklukla bu seçenek, “Exit” yahut “Save & Exit” menüsünde yer alır.
- Değişiklikleri kaydederek BIOS’tan çıkın. Sistem yine başlayacaktır.
Not: Bu süreç tüm BIOS ayarlarını sıfırlar lakin bilgisayarınızdaki belgelere yahut yüklü sistemlere ziyan vermez.
Bilgisayarda BIOS Sıfırlama: Neden ve Nasıl Yapılır? 2. Anakart Üzerindeki Sıfırlama Düğmesi (Clear CMOS Button)
Bazı yeni jenerasyon anakartlarda direkt BIOS’u sıfırlamak için bir düğme bulunur:
- Bilgisayarı büsbütün kapatın ve elektrik irtibatını kesin.
- Kasayı açın ve “Clear CMOS” yahut “Reset BIOS” olarak işaretlenmiş butonu bulun.
- Bu butona birkaç saniye basılı tutun.
- Sonrasında sistemi tekrar başlatın. BIOS fabrika ayarlarına dönmüş olacaktır.
3. CMOS Pilini Çıkararak BIOS Sıfırlama
Klasik ve tesirli usullerden biri de CMOS pilini süreksiz olarak çıkarmaktır:
- Bilgisayarı büsbütün kapatın ve güç kablosunu çekin.
- Kasayı açarak anakart üzerindeki yuvarlak, madeni para boyutundaki CMOS pilini bulun.
- Pilin yanındaki tırnağa yavaşça basarak pili çıkarın.
- Yaklaşık 1-2 dakika bekleyin. Birtakım uzmanlar daha inançlı sonuç için güç tuşuna da birkaç saniye basılı tutmayı önerir.
- Pili tekrar yerine takın ve sistemi başlatın. BIOS ayarları sıfırlanacaktır.
Bilgisayarda BIOS Sıfırlama: Neden ve Nasıl Yapılır? 4. Jumper ile BIOS Sıfırlama
Her anakartta yer almasa da, BIOS’u sıfırlamak için bir jumper (küçük plastik köprü) bulunabilir:
- Bilgisayarı kapatın, kasayı açın ve anakart üzerinde “CLR_CMOS”, “JBAT1”, “CLEAR” üzere işaretlenmiş jumper’ı bulun.
- Jumper’ın mevcut pozisyonunu not edin ve talimata uygun halde diğer pine takın (örneğin, 1-2’den 2-3’e).
- 10-15 saniye bekledikten sonra jumper’ı eski yerine alın.
- Kasayı kapatıp bilgisayarı çalıştırın. BIOS sıfırlanmış olacaktır.
5. BIOS Şifresini Kaldırma (Ekstra Bilgi)
BIOS şifresiyle karşılaştığınızda da üstteki yollardan birini uygulayarak, bilhassa pil çıkarma yahut jumper usulüyle şifreyi kaldırabilirsiniz.
BIOS Sıfırlandığında Ne Olur?
BIOS sıfırlama süreci yalnızca donanım ve sistem yapılandırma ayarlarını varsayılana çeker; belgeleriniz, uygulamalarınız yahut işletim sisteminiz silinmez. Tarih, saat, boot sırası ve fan profilleri üzere ayarlar fabrika çıkışına döner. Yine heyetim yahut data kaybı riski yoktur.
Sıkça Sorulan Sorular
BIOS sıfırlama noktasında en çok sorulan sorular:
1. BIOS’u sıfırlamak bilgisayara ziyan verir mi?
Hayır, yanlışsız halde yapıldığında donanıma yahut yazılıma ziyan vermez.
2. Sıfırlama sonrası işletim sistemim silinir mi?
Hayır, BIOS’u sıfırlamak sabit diskinizdeki evrakları ve işletim sistemini etkilemez.
3. Her anakartta sıfırlama düğmesi yahut jumper olur mu?
Hayır, kimi eski yahut temel modellerde bu özellikler bulunmayabilir. O durumda CMOS pilini çıkarmak en pratik prosedürdür.
4. BIOS sıfırlamadan evvel nelere dikkat edilmeli?
Elektrik kontağını kesin, mümkün statik elektriğe karşı topraklama yapın ve anakarta ziyan vermemeye itina gösterin. Anakart modelinize özel kılavuzu incelemek her vakit yararlıdır.
Sonuç olarak, bilgisayarınızda yaşadığınız BIOS kaynaklı meseleleri çözmek yahut fabrika ayarlarına dönmek için üstteki adımları uygulayabilirsiniz. Her vakit anakartınızın modeline özel talimatları denetim etmeyi unutmayın. Bu rehber, BIOS nasıl sıfırlanır sorusunun tüm sistemlerini pratik ve anlaşılır bir halde sunar.
