Arizona Üniversitesi’ndeki bilim insanları, bilgisayarlardaki süreç suratlarını milyonlarca kat artırabilecek çığır açıcı bir teknolojiye imza attı. Geliştirilen yeni jenerasyon transistör, saniyede katrilyonlarca süreç gerçekleştirebilecek potansiyele sahip. Petahertz ölçeğindeki bu sürat, günümüzün en ileri işlemcilerinden binlerce kat daha süratli performans manasına geliyor. Grafen, lazerle buluşturuldu
Bilgisayar işlemcileri bugüne kadar elektrik akımıyla çalışıyordu. Fakat Arizona Üniversitesi fizik ve optik bilimler kısmından Doç. Dr. Mohammed Hassan liderliğindeki takım, elektriğin hudutlarını zorlayan bir yaklaşımla ışıkla çalışan transistör teknolojisini geliştirdi. Araştırmanın temeli, grafen ismi verilen ve sırf bir atom kalınlığındaki ultra ince bir materyalin lazer ışınlarıyla etkileşimine dayanıyor.
Hakemli Nature Communications mecmuasında yayımlanan çalışmada, lazer ışınları grafene yöneltildiğinde elektronların, olağanda geçemeyeceği pürüzleri adeta “ışınlanarak” aşabildiği gözlemlendi. Fizik dünyasında “kuantum tünelleme” olarak bilinen bu olay, birinci defa bu kadar kısa müddette — saniyenin trilyonda birinden daha kısa müddette — gerçekleşti ve gerçek vakitli olarak izlendi.
Araştırmacılar, bu etkiyi kullanarak dünyanın en süratli petahertz kuantum transistörünü üretmeyi başardı. Üstelik bu muvaffakiyet, laboratuvar dışı yani olağan ortam şartlarında elde edildi. Bu da buluşun yalnızca teoride kalmayıp pratikte de uygulanabileceğinin en somut göstergesi. Proje takımı, standart grafen fototransistörleri üzerinde özel silikon katmanlarla yaptığı iyileştirmeler sonucunda, lazerin 638 attosaniyelik (saniyenin bir kentilyonda biri) ışık darbeleriyle çalışan bir prototip geliştirdi. Bu inanılmaz sürat sayesinde, transistörler saniyede katrilyonlarca süreç yapabiliyor — bu da petahertz seviyesine tekabül ediyor.
En dikkat alımlı yanlardan biri ise bu teknolojinin karmaşık ve özel laboratuvar şartları gerektirmemesi. Yani, bu transistörler gelecekte sıradan elektronik aygıtlara da entegre edilebilir. Şu anda Arizona Üniversitesi, buluşun patent süreci ve ticarileştirilmesi için Tech Launch Arizona ile birlikte çalışıyor.
Bilim insanları bu gelişmenin yapay zekâdan uzay teknolojilerine, kimyadan tıbba kadar birçok alanda ihtilal yaratacağını vurguluyor. Şimdiki gaye, bu petahertz transistörlerin ticari olarak ulaşılabilir hale gelmesi için standart lazer sistemleriyle uyumlu bir versiyonunu geliştirmek.
