Dünya’da ömrün nasıl başladığı sorusu, bilim dünyasının en temel ve uzun müddettir tartışılan bahislerinden biri. Bu soruya cevap arayan araştırmacılar, milyarlarca yıl evvel var olduğu düşünülen birinci canlı yapıları laboratuvar ortamında tekrar canlandırma uğraşlarını sürdürüyor.
Yapılan son çalışmalar, ömrün kökenine dair öne çıkan teorilerden biri olan “RNA Dünyası” hipotezini destekliyor. Bu hipoteze nazaran, ömrün birinci yapı taşları DNA’dan evvel ortaya çıkan ve hem genetik bilgi taşıyabilen hem de kimyasal tepkileri tetikleyebilen RNA molekülleri olabilir.
University College London’dan bir araştırma grubu, RNA moleküllerinin birinci şartlarda nasıl oluşmuş olabileceğini anlamak maksadıyla sentetik RNA kesimleri kullanarak çeşitli deneyler gerçekleştirdi. Trinükleotid ismi verilen RNA yapı taşları, su, ısı, asit ve donma üzere ilkel Dünya şartlarını taklit eden ortamlarda test edildi.
Elde edilen sonuçlar dikkat cazipti. RNA zincirlerinin bu güçlü etraf şartlarında uzayıp kopyalanabildiği gözlemlendi. Lakin deneyler, RNA’nın bilhassa tuzlu su ortamında verimli formda çoğalamadığını gösterdi. Bu durum, hayatın birinci izlerinin denizlerde değil, kaplıcalar yahut tatlı su kaynaklarında ortaya çıkmış olabileceğini düşündürüyor.
Bu çeşit çalışmalar sırf geçmişi aydınlatmakla kalmıyor. Elde edilen bilgiler, bilim insanlarının hayatı kozmosun öteki yerlerinde de araştırırken hangi şartlara odaklanması gerektiğine dair ipuçları veriyor. Şayet hayat tatlı suya bağımlı formda başlamışsa, ötegezegen araştırmalarında da misal jeotermal alanlara sahip gezegenler öncelikli hale gelebilir.
Ayrıca, birinci hayat biçimlerinin nasıl oluştuğuna dair bilgi edinmek, sentetik biyoloji ve hayatın yapay olarak inşası üzere alanlara da katkı sağlıyor. Bir gün ömrün izine rastlanmayan gezegenlerde ömür başlatmak mümkün olabilir mi sorusu da, bu araştırmalarla daha manalı hale geliyor.
“Gerçek hayatta ne işimize yarayacak?” sorusuna bilimsel yanıt
Bu tıp çalışmalar, evrimsel biyolojiye ışık tutmakla birlikte, gelecekte insanlığın öbür gezegenlerde yaşama dair yürütmesi mümkün senaryolar için de temel oluşturabilir. Fakat insanlığın bu türlü bir etaba gelebilmesi için, öncelikle kendi gezegeninde sürdürülebilir bir ömrü koruyabilmesi gerekiyor.
Bilim insanları, bu çalışma ile yalnızca Dünya’daki ömrün nasıl başladığını anlamayı değil, ömrün üniversal mi yoksa Dünya’ya has mü olduğunu da sorgulamayı hedefliyor. Bu, sadece geçmişe dönük bir keşif değil, birebir vakitte insanlığın gelecekteki adımları için bir taban hazırlığı manasına geliyor.
