İnsanlığın bir gün Dünya dışı ömür alanları kuracağı fikri artık eskisinden çok daha gerçekçi bir düzlemde ele alınıyor. Elon Musk, Mars’ta koloni kurma planını her fırsatta lisana getirirken, bilim dünyası da insanların Dünya dışında yaşamasını mümkün hâle getirmenin yollarını arıyor. Harvard Üniversitesi’nde misyonlu bir küme bilim insanı, bu yolda kıymetli bir çalışmaya imza attı. Mars’ta sürdürülebilir bir üretim döngüsü kurmanın yollarını arayan takım, Mars gibisi şartlarda yosun yetiştirmeyi başardı. Çevre bilimci Robin Wordsworth‘ün liderlik ettiği memleketler arası takım, Mars’ın düşük basınçlı ve karbondioksit yüklü atmosferini taklit eden bir laboratuvar ortamında “dunaliella tertiolecta“ isimli yeşil yosun cinsini muvaffakiyetle yetiştirdi. Bu yosunlar, ziyanlı UV ışınlarını engellerken fotosentez için kâfi ışığı geçiren biyoplastikten yapılmış 3D baskılı bir odacıkta büyütüldü.
Mars’ta Yetiştirilen Yosun, Kolonini Büyütülmesi İçin Kullanılabilir
Bu odacığın üretiminde kullanılan biyoplastik, polilaktik asit (PLA) ki bu projeyi asıl heyecan verici kılan da bu aslında. Zira poliaktik asit, Mars şartlarında yetiştirlen bu yosunlardan elde edilebiliyor. Bu da Mars’taki habitat alanlarının direkt orada üretilen biyoplastikle kurulacağı sürdürülebilir bir sistemin mümkün olduğunu gösteriyor.
Mars’ta yeni koloniler kurup bu koloniyi büyütmenin önündeki en kıymetli mahzurlardan biri, bu proje için gerekli materyallerin tamamını Dünya’dan göndermenin hem maliyet hem de vakit açısından son derece zorlayıcı olması. Fakat Mars’taki yerleşkenin büyütülmesi için kullanılacak gerecin direkt Mars’ta üretilmesi, bu süreci çok daha kolay hâle getirebilir. Robin Wordsworth de “Eğer yosun biyoplastik bir habitatta büyüyebiliyorsa, zamanla bu sistem kendi kendini besleyebilir ve genişleyebilir” diyerek projenin uzun vadeli potansiyeline dikkat çekiyor.
Yapay Habitatlar, Tabiatın Kendi Döngüsünü Taklit Ediyor
Harvard takımı bu projede, Dünya’daki biyolojik döngüleri Mars üzere elverişsiz ortamlarda tekrar yaratmak için çift katmanlı bir sistem kullandı. Birinci katman, ışığı hapseden ve sera tesiri yaratan silika aerogel katmanlardan oluşuyor. Bu yarı saydam, gözenekli yapı, Güneş ışığını içeri alırken dış ortamın dondurucu soğuğuna karşı güçlü bir ısı yalıtımı sağlıyor. Böylelikle yüzeyde lokal olarak birkaç derece sıcaklık artışı sağlanarak sıvı suyun varlığını destekleyebilecek bir mikro iklim oluşturuluyor. İkinci katman ise 3D yazıcıyla üretilmiş biyoplastikten (polilaktik asit) yapılmış özel bir büyüme odacığı. Bu materyal, ultraviyole (UV) ışınlarını filtreleyerek fotosentez için gereken görünür ışığın geçişine müsaade veriyor. Tıpkı vakitte düşük atmosferik basınca güçlü bir yapı sunuyor. Mars yüzeyindeki 600 Pascal üzere son derece düşük basınç şartlarında sıvı su olağanda buharlaşır. Lakin bu odacık, iç ve dış basınç farkını dengeleyen yarı-kapalı bir mikro ortam oluşturarak suyun içeride sıvı hâlde kalmasını sağlıyor. Böylece yosunların büyümesi için gerekli üç temel unsur—ışık, karbondioksit ve su—sabit bir formda sağlanabiliyor.
Sistemde kullanılan Dunaliella tertiolecta isimli yosun çeşidi, şiddetli şartlarda fotosentez yapabilmesiyle biliniyor ve Mars atmosferindeki yüksek karbondioksit oranından faydalanarak güç üretimini sürdürebiliyor. Bu biyoplastik odacıklarda yetiştirilen yosunlar ileride, birebir PLA biyoplastik yapıların üretimi için de biyokütle olarak kullanılabilir. Bu da “kendi kendini büyüten habitat” fikrinin temelini oluşturuyor. Fakat projenin tesirleri yalnızca Mars’la sonlu değil. Wordsworth’e nazaran bu tıp biyomalzeme temelli sistemler, gelecekte Dünya’daki sürdürülebilirlik teknolojilerine de değerli katkılar sunabilir.
Şimdi sırada, bu habitatların vakum ortamında da işleyip işlemediğini test etmek var. Zira Ay ve derin uzay vazifeleri için bu teknoloji büyük kıymet taşıyabilir. Grup ayrıyeten, büsbütün kapalı döngüye sahip, kendi kendine kâfi bir ömür alanı sistemi geliştirmeyi de hedefliyor.
