Bilim kurgu sineması, hayal gücünün hudutlarını zorlayan teknolojileri beyaz perdeye taşırken aslında geleceğin fotoğrafını çiziyor. Hollywood’un fantastik senaryolarında gördüğümüz birçok teknoloji, bugün günlük hayatımızın ayrılmaz modülü haline geldi.
Sinema tarihinin en ünlü bilim kurgu imallerinde yer alan ve sonradan gerçeğe dönüşen 15 teknolojiyi inceledikten sonra, sinema yapımcılarının ne kadar öngörülü olduğunu görebiliyoruz.
Cep telefonu
Stanley Kubrick’in 1968 imali “2001: A Space Odyssey” sinemasında, karakterler uzayda bile (Picturephone ile) telefon görüşmesi yapabiliyordu. Sinema, bugünkü cep telefonlarına çok benzeyen aygıtları gösterirken, gerçek hayatta birinci cep telefonu 1973’te Motorola tarafından üretildi.
Martin Cooper’ın geliştirdiği DynaTAC 8000X modeli 1.1 kilogram ağırlığındaydı ve yalnızca 30 dakika konuşma müddeti sunuyordu. Bugün akıllı telefonlar, sinema yapımcılarının hayal ettiğinden çok daha güçlü birer bilgisayar halini aldı.
Tablet
Yine “2001: A Space Odyssey” sinemasında astronotlar, bugünkü tabletlere benzeri formda düz ekranlı aygıtlar kullanıyordu. Bu aygıtlar üzerinde haberler okuyabiliyor ve görüntü izleyebiliyorlardı. Birinci tablet bilgisayar prototipi 1989’da ortaya çıkarken, Apple iPad’in 2010’da piyasaya sürülmesiyle bu teknoloji nitekim tanınan hale geldi. Bugün tabletler, sinema sanayisinden eğitime kadar geniş bir kullanım alanına sahip.
Görüntülü görüşme
Fritz Lang’ın 1927 imali “Metropolis” sinemasında karakterler, ekranlar aracılığıyla birbirleriyle imajlı konuşma yapabiliyordu. Bu teknoloji 1964’te AT&T tarafından gerçek hayata geçirildi fakat yüksek maliyeti nedeniyle yaygınlaşmadı. İnternetin gelişimiyle birlikte Skype üzere platformlar ortaya çıktı ve COVID-19 pandemisi sırasında Zoom, Teams üzere uygulamalar hayatımızın merkezine oturdu.
GPS navigasyon sistemi
Birçok bilim kurgu sinemasında karakterler, bulundukları pozisyonu hassas formda belirleyebilen ve rotalarını çizebilen aygıtlar kullanıyordu. ABD Savunma Bakanlığı tarafından 1973’te başlatılan GPS projesi, 1995’te sivil kullanıma açıldı. Bugün akıllı telefonların standart özelliği haline gelen GPS teknolojisi, günlük hayatımızda vazgeçilmez bir araç.
Biyometrik tanıma sistemleri
Steven Spielberg’in 2002 imali “Minority Report” sinemasında Tom Cruise’un karakteri, göz taraması ve parmak izi sistemleriyle kimlik doğrulama yapıyordu. Birinci parmak izi tanıma sistemi 1960’larda FBI tarafından kullanılmaya başlandı. Retina tarama teknolojisi ise 1980’lerde geliştirildi. Bugün akıllı telefonlar Face ID ve Touch ID üzere biyometrik özelliklere sahip.
Dokunmatik ekran
“2001: A Space Odyssey” sinemasında HAL bilgisayarının denetim panelleri, dokunmatik ekran teknolojisini andırıyordu. Birinci dokunmatik ekran 1965’te E.A. Johnson tarafından İngiltere’de geliştirildi. Bu teknoloji evvel havacılık kesiminde kullanıldı, daha sonra ATM’lerde yaygınlaştı. iPhone’un 2007’de piyasaya çıkmasıyla dokunmatik ekranlar günlük hayatın modülü oldu.
Yapay zeka asistanları
HAL 9000, bilim kurgu tarihinin en ünlü yapay zeka karakterlerinden biri. “2001: A Space Odyssey” sinemasında HAL, sesli komutları anlayıp yanıt verebiliyor ve karmaşık misyonları yerine getirebiliyordu. Birinci sesli asistan teknolojisi 1960’larda IBM tarafından geliştirildi lakin günümüz standartlarında kullanılabilir hale gelmesi 2000’li yılları buldu. Siri, Alexa, Google Assistant üzere platformlar bugün milyonlarca insanın günlük rutininin kesimi.
Sanal gerçeklik
1982 imali “Tron” sineması ve daha sonra “The Matrix” serisi, insanların dijital dünyalara girebileceği konseptini işledi. Birinci VR başlığı 1968’de Ivan Sutherland tarafından üretildi fakat teknoloji lakin 1990’larda ticari eserler haline gelmeye başladı. Oculus Rift’in 2016’da piyasaya çıkmasıyla VR teknolojisi consumer pazara girdi ve bugün oyun sanayisinden eğitime kadar geniş kullanım alanı buldu.
Jetpack
1991 imali “The Rocketeer” sineması ve çeşitli Bond sinemalarında karakterler jetpack kullanarak uçabiliyordu. Birinci gerçek jetpack 1961’de Bell Aerospace tarafından üretildi ve “Bell Rocket Belt” ismini taşıyordu. Bu erken model yalnızca 21 saniye uçuş mühleti sunuyordu. Bugün JetPack Aviation üzere şirketler, 10 dakikaya kadar uçuş mühleti olan jetpackler üretiyor.
Robotik protezler
“Star Wars” sinemalarında Luke Skywalker’ın kaybettiği elinin yerine takılan protez, gerçek bir el üzere hareket edebiliyordu. Birinci myoelektrik protez 1960’larda geliştirildi. Bugün DEKA Arm üzere gelişmiş protezler, kullanıcının hudut sinyallerini algılayarak neredeyse gerçek bir el kadar hassas hareket edebiliyor. Beyin-bilgisayar arayüzü teknolojisiyle bu protezler daha da gelişiyor.
Hologram
“Star Wars” sinemalarında Prenses Leia’nın hologram iletisi, bilim kurgu sinemasının ikonik sahnelerinden biri. Birinci hologram 1962’de üretildi lakin teknoloji uzun müddet laboratuvar ortamında kaldı. Bugün Microsoft HoloLens üzere aygıtlar holographic computing sağlıyor. Konser sanayisinde vefat eden sanatkarların hologram şovları düzenleniyor.
Denizaltılar
Jules Verne’nin “20,000 Leagues Under the Sea” romanından uyarlanan sinemalar, Kaptan Nemo’nun denizaltısı Nautilus’u gösteriyordu. Birinci gerçek denizaltı 1620’de Cornelis Drebbel tarafından üretildi fakat çağdaş denizaltılar 19. yüzyılda geliştirilmeye başlandı. Bugün denizaltılar askeri maksatların yanı sıra bilimsel araştırmalarda da kullanılıyor.
Uzay istasyonları
“2001: A Space Odyssey” sinemasındaki dönen uzay istasyonu, sıfır yerçekimi ortamında ömrü mümkün kılıyordu. Birinci uzay istasyonu 1971’de fırlatılan Salyut 1 oldu. Bugün Memleketler arası Uzay İstasyonu, daima olarak astronotların yaşadığı ve bilimsel deneyler yaptığı bir platform olarak fonksiyon görüyor. SpaceX üzere özel şirketler ticari uzay istasyonları geliştiriyor.
Elektrikli otomobiller
“Blade Runner” sinemasında 2019 yılında geçen senaryoda elektrikli uçan otomobiller görülüyordu. Elektrikli arabalar aslında 19. yüzyılda icat edildi fakat akaryakıtlı motorların popülaritesi nedeniyle geri planda kaldı. Tesla’nın 2008’de Roadster modelini piyasaya sürmesiyle elektrikli arabalar yine tanınan hale geldi. Bugün tüm büyük otomotiv şirketleri elektrikli modeller üretiyor.
DNA tahlili ve genetik mühendislik
Steven Spielberg’in 1993 imali “Jurassic Park” sinemasında bilim insanları, dinozor DNA’sını tahlil ederek bu canlıları yine yaratabiliyordu. DNA’nın yapısı 1953’te keşfedildi lakin genetik mühendislik teknolojileri 1970’lerde gelişmeye başladı. CRISPR-Cas9 teknolojisinin 2012’de keşfedilmesiyle genetik düzenleme çok daha hassas ve erişilebilir hale geldi. Bugün tıptan tarıma kadar birçok alanda genetik mühendislik kullanılıyor.
Bu teknolojilerin gerçek hayata geçiş süreci, bilim kurgu sinemalarının yalnızca cümbüş hedefli olmadığını, tıpkı vakitte bilim insanları ve mühendisler için ilham kaynağı olduğunu gösteriyor. Hollywood’un hayal gücü ile bilimsel araştırmaların birleşmesi, bugün kullandığımız birçok teknolojinin temelini attı. Sinema sanayisi gelecek öngörülerinde şaşırtan derecede başarılı olurken, bazen gerçek hayat senaryoları bile aştı.
