TÜBİSAD, 2024 yılına ilişkin Bilgi ve Bağlantı Teknolojileri Kesimi Pazar Dataları raporunu İstanbul Teknik Üniversitesi Gümüşsuyu Kampüsü’nde düzenlenen toplantıyla açıkladı. Rapora nazaran dal, 2024 yılında TL bazında yüzde 53 büyüyerek 1 trilyon 203,5 milyar TL’lik hacme ulaştı. Tıpkı devirde dal ihracatı 108 milyar TL’ye yükselirken, istihdam edilen kişi sayısı 246 bine çıktı.
Teknoloji geliştirme bölgeleri rekor kırdı
Rapor, 11 bin 798 şirketin bilgilerine dayanıyor. TL bazlı nominal büyüme yüzde 53 olarak kaydedilirken, enflasyondan arındırılmış bilgilere nazaran dalda yüzde 3’lük bir daralma yaşandı. Dolar bazında ise kesim yüzde 11 büyüyerek 36,7 milyar dolar düzeyine ulaştı. Lakin gerçek büyümede, dolar bazında yüzde 8’lik artış tespit edildi.
Bilgi Teknolojileri pazarı, 2024 yılında 683,7 milyar TL’ye ulaşarak İrtibat Teknolojileri pazarını geride bıraktı. İrtibat Teknolojileri yüzde 36 büyüme ile 520 milyar TL’ye çıktı. Dolar bazında bakıldığında Bilgi Teknolojileri yüzde 23 artışla 20,8 milyar dolar olurken, Bağlantı Teknolojileri yüzde 1,2’lik düşüşle 15,9 milyar dolara geriledi. Bu fark, TL’nin paha kaybının irtibat teknolojileri üzerindeki tesirini ortaya koyuyor.
Alt kategorilere bakıldığında Bilgi Teknolojileri Donanım yüzde 74 büyüme ile 230,8 milyar TL’ye, Yazılım yüzde 64 artışla 339,4 milyar TL’ye ve Hizmet kategorisi yüzde 82 artışla 113,4 milyar TL’ye ulaştı. İrtibat Teknolojileri tarafında ise Elektronik Haberleşme 293 milyar TL’ye, Donanım kategorisi ise 227 milyar TL’ye çıktı.
BT pazarında yazılım, yüzde 50 pazar hissesi ile liderliğini korudu. Donanımın hissesi yüzde 34’e gerilerken, hizmet kategorisi yüzde 15 ila 20 bandında sabit kaldı. Türkiye’nin yazılım odaklı yapısı, dijital dönüşümdeki eğilimi gösteriyor. Lakin hizmetlerin düşük hissesi, hizmetleşme potansiyelinin gereğince kullanılmadığını ortaya koyuyor.
Türkiye’nin global BİT pazarı içindeki hissesi 2024 prestijiyle yüzde 0,72 oldu. GSYH içindeki hisse yüzde 2,77’ye gerilerken, bölüm ihracatının toplam ihracat içindeki hissesi yüzde 1,26’ya yükseldi. Bu tablo, iç pazarda hudutlu büyümeye rağmen dalın dışa açılma kapasitesini artırdığını gösteriyor.
Global ölçekte ise bilgi teknolojileri yüzde 28’lik büyüme ile BİT pazarını sürüklerken, irtibat teknolojileri yüzde 4,6 oranında daraldı. Global BİT pazarı büyüklüğü 5,07 trilyon dolara ulaştı. Türkiye, 36,7 milyar dolarlık hacmiyle bu pazarın yüzde 0,72’sini oluşturdu.
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde teknokent sayısı yüzde 4 artışla 105’e, şirket sayısı yüzde 12,4 artışla 11 bin 550’ye yükseldi. Bu bölgelerde çalışan kişi sayısı 118 bin 500’e, toplam ciro 371,5 milyar TL’ye ve ihracat 98,6 milyar TL’ye çıktı. Yazılım ihracatı yüzde 98 büyüyerek 103,8 milyar TL’ye ulaştı ve bölümdeki ihracat artışının temelini oluşturdu.
İstihdamda bayan oranı yüzde 26, üniversite mezunu oranı yüzde 63, Ar-Ge çalışan oranı ise yüzde 70 olarak kaydedildi. Bu datalar, dalın nitelikli iş gücü açısından güçlü bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor.
TÜBİSAD Başkanı Mehmet Ali Tombalak, dalın stratejik ehemmiyetine dikkat çekerek, içerde üret dışarda sat yaklaşımının yazılım ihracatını artırdığına işaret etti. sahibinden.com CEO’su Burak Ertaş ise yapay zekânın dijital dönüşümdeki tesirine vurgu yaptı ve dijital eşitlik ile sürdürülebilir teknolojiler odağında ilerlediklerini belirtti.
