Mart 2011’de Japonya kıyılarında meydana gelen büyük zelzele, dev bir tsunamiyi tetikledi. Yükselen sular, Fukuşima Daiichi nükleer santralinin elektriğini kaybetmesine neden oldu.
Bunun sonucunda, üç reaktörün soğutma sistemleri devre dışı kaldı ve çekirdeklerinde kısmi erime meydana geldi. Bu durum, tarihin en berbat ikinci nükleer kazası olarak etrafa radyasyon yayılmasına yol açtı.
Deprem ve tsunami 18.000’den fazla can alırken, nükleer kazanın kendisi direkt radyasyon kaynaklı mevte neden olmadı. Lakin 14 yıl sonra bile Japonya, 11 Tokyo Dome’a muadil, 14 milyon metreküpten fazla hafif radyoaktif toprakla ne yapacağını düşünüyor.
Japonya, toprağın artık yine kullanılabilecek kadar inançlı olduğunu göstermek hedefiyle, Başbakanlık ofisinin çiçek tarhlarında bir kısmını kullanmayı planladığını duyurdu. Bu atak Türk halkına tanıdık gelebilir. Misal bir durum, 80’lerdeki Çernobil nükleer felaketinden sonra Türkiye’de de yaşanmış ve çaylarda radyasyon olmadığını ispat etmek isteyen bir bakanımız, medya önünde çay içmişti.
Japon hükumeti ise kirlenmiş toprağı temizlemek için süreksiz bir depolama tesisinde tutuyor. Yetkililer, 2045 yılına kadar bu toprakla yasal olarak ilgilenmek zorunda. Plan, Tokyo’daki halka açık parklarda toprağın kullanılmasına yönelik kamuoyu muhalefetinin akabinde geldi ve hükümeti bu plandan vazgeçmeye zorladı.
Çevre Bakanlığı, toprağın bir kısmının artık yine kullanılabilecek kadar inançlı olduğunu savunuyor. Lakin halk buna ikna olmuyor. Hükümet, toprağı çiçek bahçelerinde ve hükümet binalarının yakınındaki topraklı alanlarda kullanarak halkı ikna etmeye çalışıyor. Hatta başbakanlık ofisinin bahçesine de bu topraktan konulacak.
Devasa boyutlarda toprak ve su
2024 yılında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), Japonya’nın hafif radyoaktif toprağın yaklaşık %75’ini demiryolları, atık arıtma tesisleri, yollar, deniz duvarları, kıyı müdafaa, tarım yerleri ve arazi ıslahı dahil olmak üzere altyapıda geri dönüştürme planını “güvenli olduğu kanıtlanırsa” kuralıyla onaylamıştı.
Ancak sorun yalnızca toprak da değil. Japonya ayrıyeten, 2011’de erimeyi hafifletmek için nükleer reaktörlere basılan yüz milyonlarca galon kontamine suya da deva bulmak zorunda. 2023 yılında IAEA, Japonya’nın arıtılmış radyoaktif suyu Pasifik Okyanusu’na boşaltma planını onayladı ve ülke, komşu ülkelerden gelen güçlü muhalefete karşın kısa mühlet sonra bunu yapmaya başladı. Yaklaşan demoya misal bir gösterimde, Japon bakanlar, deşarjın deniz eserlerini kirletmediğini göstermek için Fukuşima’dan balık yemişlerdi.
