Tel Aviv Üniversitesi ile İsrail Biyolojik Araştırma Enstitüsü’nden bilim insanları, COVID-19’a karşı geliştirilen mRNA aşı teknolojisini birinci sefer antibiyotiklere dirençli ölümcül bir bakteriye karşı kullandı. Yürütülen deneylerde, geliştirilen aşının hayvan modellerinde Yersinia pestis bakterisine karşı yüzde 100 muhafaza sağladığı açıklandı. Bu bakteri, tarihin en yıkıcı salgınlarından biri olan Kara Veba’ya neden olmuştu. mRNA tabanlı ilaç geliştirme konusunda dünyanın önde gelen isimlerinden biri olan Prof. Dan Peer, araştırmaya liderlik ediyor. Yeni geliştirilen aşı, tıpkı COVID-19 aşılarında olduğu üzere lipit nanopartiküller aracılığıyla bedene veriliyor. Lakin burada değerli bir fark var. Virüsler insan hücrelerine girerek çoğalmak zorundayken, bakteriler kendi proteinlerini kendi başlarına üretir. Bu nedenle mRNA aşılarının bakterilere karşı işe yaraması çok daha karmaşık.
Araştırma grubu, 2023 yılında insan hücresi içinde bakteriyel proteinlerin hakikat biçimde üretilmesini sağlayan özel bir teknik geliştirdi. Bu sayede bağışıklık sistemi bu proteini gerçek bir bakteriyel tehdit üzere algılayıp tesirli bir savunma karşılığı oluşturabiliyor.
En tehlikeli veba tipine tahlil bulundu
Yeni aşı, tarihte milyonlarca insanın vefatına yol açan pnömonik veba formuna karşı geliştirildi. En tehlikeli veba tipi olan pnömonik veba, solunum yoluyla bulaşıyor ve insandan beşere yayılabiliyor. Prof. Peer, bu vebaya karşı aşıyı oluşturmak için iki protein, yani iki antijen kullandıklarını ve hayvan modellerinde iki doz sonrası yüzde 100 koruma sağladıklarını söylüyor.
Halihazırda Batı ülkelerinde vebaya karşı onaylı bir aşı bulunmuyor. Bu gelişme, sırf veba değil, birebir vakitte öbür antibiyotiklere dirençli bakterilere karşı da mRNA teknolojisinin geniş ölçekli kullanımının önünü açabilir. Çalışmanın ayrıntıları, bilim dünyasında itibarlı yayınlardan biri olan Advanced Science mecmuasının kapağında yer aldı.
