Hakikat teknolojilerle hem etraf dostu hem de tükettiğinden fazla güç üreten binalar inşa etmek mümkün. Lüksemburg’daki The Luxembourg National School of Health (LTPS) tıp yerleşkesindeki Ettelbruck ismindeki bina, bunun etkileyici bir örneğini sunuyor. Yaz aylarında çokça elde edilen güneş gücünü sonbahar ve kışa taşımak aslında mümkün. Asıl sorun, bu enerjiyi verimli halde depolayabilmek. Bu yenilikçi projede, depolamalı ısı teknolojisinin etkileyici bir örneğini görüyoruz.
Binanın merkezindeki merdiven boşluğuna, 21 metre uzunluğunda ve 3,1 metre çapında, 100.000 litre su alabilen devasa büyüklükte bir yalıtımlı su tankı yerleştirilmiş. Tank o kadar büyük ki, evvel yerleştirilmiş, bina sonradan onun etrafına inşa edilmiş.
*Su tankının inşa esnasındaki görüntüsü
Bu dev tank, binanın dış yüzeyine yerleştirilen ve toplam 350 m²’lik alana yayılan güneş kolektörleriyle yaz boyunca ısıtılıyor. Yaz sonunda sıcaklığı 95 °C’ye ulaşan su, kış aylarında binanın ısı kaynağı olarak kullanılıyor. Yani bir dönemde toplanan ısı, diğer bir dönemde tüketilmek üzere saklanıyor. Üstelik sistem yalnızca yaz aylarında değil, yıl boyunca güneşli günlerde üretilen fazla enerjiyi de depolayabiliyor.
İkinci bir ısı kaynağı olarak ise iki adet 12 kW gücünde hibrit ısı pompası kullanılıyor. Bu pompalardan biri su tankını, oburu ise havalandırma sistemiyle dışarı atılan havadan geri kazanılan ısıyı kaynak olarak kullanıyor.
Çatının tamamı, 1.550 m²’lik alana yayılan fotovoltaik panellerle kaplı. Bu paneller yılda 258 MWh elektrik üretiyor; bu da binanın yıllık tüketimi olan 92,65 MWh’ın yaklaşık %275’i manasına geliyor. Yani bina, tükettiği gücün yaklaşık üç katını üretiyor. Bu başarıda, binada kullanılan tüm ekipmanların (aydınlatma, elektronik aygıtlar vb.) düşük güçlü seçilmesinin hissesi büyük.
*Pencere görünümlü, dikey yerleştirilmiş bilinmeyen güneş ısıtma panelleri
Bu güç verimliliğine katkı sağlayan bir öteki öge da, binanın dış cephesinde kullanılan 30–40 cm kalınlığındaki yalıtım gereci ve %90’a varan hava sızdırmazlığı. Dış yüzeydeki ahşap kaplama, doğal bir hava katarken vakitle yaşlanarak estetik bir görünüm oluşturuyor. İç yüzeyde ise alçıpan yerine kilden yapılmış paneller kullanılarak doğal bir iç ortam sağlanmış.
Sınıf ve odalardaki CO₂ düzeyleri daima izleniyor. Düzeyler yükseldiğinde, iç ortama koridorlardan taze hava çekiliyor. CO₂ aşikâr bir hududun üzerine çıktığında ise otomatik havalandırma sistemi dışarıdan pak hava alıyor. Yazın çok ısınmayı önlemek için mikro delikli perdeler, hem doğal ışığın geçişine müsaade veriyor hem de ısıyı dışarı yansıtıyor. Geceleri bu perdeler açılarak içeride biriken ısının dışarı çıkması sağlanıyor. Kışın ise geceleri kapalı tutularak ısı kaybı önleniyor.
*Merdiven boşluğundaki dev su tankının görüntüsü
2019 yılında hizmete giren bina, 16 derslik ve 6 teknik sınıfta toplam 430 öğrenciye eğitim veriyor. 8.500 m²’lik alana sahip olan yapı, günümüze kadar rastgele bir yıpranma belirtisi göstermedi ve en az 50 yıl boyunca hizmet vermeye devam etmesi planlanıyor.
Dev su tankının dikey yerleştirilmesinin temel nedeni, suyun termal tabakalanmasından faydalanmak. Böylelikle sıcak su üstte, soğuk su ise altta toplanıyor. Bu sayede güneş panellerinden ısı almak için en soğuk su alttan gönderiliyor ve en yüksek randıman elde ediliyor. Isıtma süreci ise üstte biriken sıcak su kullanılarak yapılıyor. Bu teknikle, tüm tankın yüksek sıcaklıkta olması gerekmiyor; sadece üst katmandaki sıcak su kâfi oluyor.
