Son yıllarda sıhhat ile temaslı pek çok bahiste fikir belirten, dahası bu fikirlerin tüm dünyada uygulamaya konulmasına da önayak olan Bill Gates‘in öne sürdüğü projelerden biri de sivrisineklerin genetiğini değiştirmekti. Sıtma gibisi bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek için sivrisineklerin genetiğini değiştirmeyi öneren Gates, bu tarafta pek çok projeye sponsor oldu. Gerçekten bu projeler artık sonuç vermeye de başlamış durumda. Daha geçtiğimiz ay, CRISPR-Cas9 gen düzenleme teknolojisi kullanılarak, sıtma taşıyan sivrisineklerin bulaştırıcılığının neredeyse sıfırlanabileceğini gösteren bir araştırma yayımlandı. Bu projelerde yapılan atılımlar bilim dünyası içinde heyecanla karşılanıyor olsa da bu heyecan herkes tarafından paylaşılmıyor. Bilhassa bu projelerin odağında olan Afrika ülkelerinde mahallî idareler, Bill Gates’in bu projesine hayli aralı yaklaşıyor. Bu ülkelerden biri olan Burkina Faso, Gates’in desteklediği bilim projelerinin bir kısmını durdurma kararı aldı.
Burkina Faso Devlet Başkanı Ibrahim Traoré, Bill Gates’in desteklediği Target Malaria programının ülkedeki tüm faaliyetlerini durdurmasını emretti. Target Malaria programının genetiği değiştirilmiş sivrisinekleri tabiata salmasını yasaklayan Traoré, ülkede bulunan tüm numunelerin de yok edilmesini istedi. Burkina Faso,bundan sonra tespit ettiği tüm numunelere el koyup yok edecek.
Burkina Fasolu Yetkililer: Bu Proje Sıtmayı Daha Makus Hâle Getirdi
Burkina Faso’da 2019 yılında başlatılan Target Malaria programı, genetiği değiştirilmiş sivrisinekleri kademeli olarak tabiata salıyordu. Birinci olarak Bana bölgesinde başlayan proje, daha sonra farklı bölgelere de yayıldı. Laboratuvarda genetiği değiştirilen sivrisineklerin doğada çoğalıp kendi genlerini popülasyonun geri kalanına da yayacağı ve böylelikle bölgedeki sivrisineklerin sıtma yayma özelliklerini vakitle yitireceği açıklanmıştı. Ne var ki Ibrahim Traoré’nin bu hafta aldığı kararla birlikte bu proje yarıda kesilmiş oldu.
ABD ve Fransa üzere Batılı ülkelerin Burkina Faso üzerindeki denetimini sınırlamak isteyen Ibrahim Traoré’nin 2022’de idareye gelmesiyle birlikte, Burkina Faso’da Batılı ülkelere karşı bir direniş başladı. Artık Target Malaria programının durdurulması da aslında bu direnişin kesimi. Batılı ülkelerin Afrika’daki faaliyetlerini pek yeterli niyetli bulmayan Traoré ve destekçileri, Target Malaria’nın da yarardan çok ziyanı olduğunu savunuyor. Burkina Fasolu yetkililer, programın uygulamaya konulduğu bölgelerde sıtmanın azalmadığını, tam bilakis artış eğilimi gösterdiğini söylüyor.
Bill Gates’in genetiği değiştirilmiş sivrisinek programının tehlikeli olduğunu düşünenler Burkina Fasolularla hudutlu değil. Aslında Batı dünyasında da bu projelere kuşkuyla yaklaşan isimler bulunuyor. Bilhassa Gates’in kitleleri topluca aşılamak için sivrisinekleri kullanmak üzere fikirleri olması, bu kuşkuları daha da harlıyor. Bu yüzden Burkina Faso’ya ileride diğer ülkelerin de katılması sürpriz olmayacaktır.
