Hiç başınıza geldi mi? Yıllar evvel saatlerinizi gömdüğünüz, her köşesini ezbere bildiğiniz o efsane oyunu tekrar oynamak istersiniz. Son teknoloji yeni bilgisayarınıza kurarsınız ve bir de bakmışsınız ki oyun ya hiç açılmıyor, ya daima çöküyor ya da grafikler bir tuhaf görünüyor. İnsan “Bu kadar güçlü bilgisayar, küçücük oyunu nasıl çalıştıramaz?” diye düşünmeden edemiyor. Bu durum, teknoloji dünyasındaki en ironik lakin en yaygın meselelerden biri ve aslında bilgisayarınızın gücüyle değil, “nesil farkıyla” ilgili.
Aslında sorun bilgisayarınızın berbat olması değil, tam aksine “fazla iyi” ve “fazla farklı” olmasıdır. Eski oyunlar o devrin teknolojisi, işletim sistemleri ve donanım mimarisi düşünülerek yazılmıştı. Tıpkı eski bir kaseti yeni kuşak bir müzik çalarla oynatmaya çalışmak üzere, ortadaki teknolojik uçurum ahenk sıkıntılarına yol açabiliyor. Yani kısaca yeni bilgisayarınız, eski oyunun konuştuğu “dili” anlamakta zorlanıyor.
Çok çekirdekli işlemciler vs. tek çekirdekli dünya
Eskiden bilgisayar işlemcileri tek bir “beyin” üzere çalışırdı. Yani tek bir çekirdeğe sahiplerdi ve tüm işleri sırayla yaparlardı. Oyun geliştiricileri de oyunlarını bu tek çekirdeğin tüm gücünü kullanacak formda optimize ederdi.
Günümüzdeki işlemciler ise adeta birer komite üzere çalışır, yani 8, 12, 16 ve hatta daha fazla çekirdeğe sahipler. İşte bu noktada eski bir oyun, bu kadar çok çekirdekle ne yapacağını bilemez. Ekseriyetle kendini birinci bulduğu çekirdeğe atar ve yalnızca onu kullanmaya çalışır. Öteki onca güçlü çekirdek boş boş beklerken, o tek çekirdek çok yüklenerek oyunun takılmasına yahut yavaşlamasına neden olabilir. Düşünsenize, kolay bir vidayı sıkmak için on kişilik bir usta takımını çağırdığınızda oluşacak hengameyi…
Yazılım ve şoför uyuşmazlıkları
Oyunların bilgisayar donanımıyla konuşmasını sağlayan DirectX üzere aracı yazılımlar vardır. Örneğin eski oyunlar DirectX’in 7, 8 yahut 9 üzere çok eski sürümlerini kullanırdı. Yeni bilgisayarlarımızda ise DirectX 12 üzere son teknoloji sürümler yüklü. Yeni sürümler eski komutları her vakit tam olarak destekleyemiyor ve yorumlayamıyor. Bu da grafik yanılgılarına, renklerin bozulmasına yahut oyunun hiç açılmamasına yol açıyor.
Aynı durum ekran kartı şoförleri için de geçerli. NVIDIA, AMD ve Intel üzere üreticiler, şoförlerini daima olarak yeni oyunlar ve yeni teknolojiler için günceller. Bu süreçte 15-20 yıllık bir oyunu düzgün çalıştırmak için gereken eski kod kütüphaneleri ve optimizasyonlar yavaş yavaş terk edilir.
Ekran çözünürlüğü ve manzara oranları
90’lı ve 2000’li yılların başında monitörler ekseriyetle kareye yakın (4:3 oranında) ve düşük çözünürlüklüydü (800×600, 1024×768 gibi). Oyunlar da bu oran ve çözünürlüklere nazaran tasarlanırdı.
Bugün ise geniş ekran (16:9 oranında) ve çok yüksek çözünürlüklü (Full HD, 2K, 4K) monitörler kullanıyoruz. Eski bir oyunu bu ekranlarda tam ekran çalıştırmaya çalıştığınızda, oyun manzarayı ekrana sığdırmak için kendini “esnetmek” zorunda kalır. Bu da karakterlerin ve objelerin yassı ve orantısız görünmesine neden olur. Bazen de oyun bunu başaramaz ve ekranın ortasında küçücük bir pencerede çalışır yahut kenarlarda siyah boşluklar bırakır.
Peki tahlil ne? Nostalji yapamayacak mıyız yani?
- Uyumluluk Modu: Windows’un sunduğu en kolay tahlildir. Oyunun .exe evrakına sağ tıklayıp “Özellikler” > “Uyumluluk” sekmesine gelerek oyunu daha eski bir Windows sürümünde (örneğin Windows XP) çalışıyormuş üzere gösterebilirsiniz.
- Topluluk Yamaları: Birçok tanınan eski oyun için oyunun hayranları tarafından hazırlanmış, aktüel sistemlerdeki sıkıntıları çözen yamalar bulabilirsiniz.
- Wrapper Yazılımları: dgVoodoo 2 üzere “saran-sarmalayan” yazılımlar, eski oyunların eski DirectX komutlarını yeni DirectX komutlarına “tercüme ederek” grafik sıkıntılarını büyük ölçüde çözer.
- Emülatörler ve Sanal Makineler: Çok eski DOS oyunları için DOSBox yahut macera oyunları için ScummVM üzere emülatörler hayat kurtarır. Bunlar, eski bir bilgisayar ortamını taklit ederek oyunun kendini “evinde” hissetmesini sağlar.
Çok düzgün bir ekran kartım var lakin 15 yıllık oyun kasıyor, neden?
Sorun ekran kartınızın gücü değil, şoförlerinin eski oyun için optimize edilmemiş olmasıdır. Ekran kartı şoförleri yeni oyunlara odaklanır ve eski oyunların kullandığı eski DirectX komutlarını ve kodları vakitle desteklemeyi bırakabilir. Bu da uyumsuzluğa ve düşük performansa yol açar.
Oyunum inanılmaz süratli çalışıyor, ne yapabilirim?
Bu, oyunun suratının işlemci suratına bağlı olmasından kaynaklanır. Tahlil için oyunun topluluk tarafından yapılmış bir “hız düzeltme yaması” olup olmadığını araştırabilir yahut işlemci suratını belli bir program için sınırlayan üçüncü parti yazılımları deneyebilirsiniz. DOSBox üzere emülatörler de bu sorunu çözmek için kendi içinde sürat ayarlarına sahiptir.
Eski oyunlar için topluluk yamalarını indirmek inançlı mi?
Genellikle evet. PCGamingWiki, oyunun kendi forumları yahut ModDB üzere bilinen ve sağlam sitelerden indirilen tanınan yamalar inançlıdır lakin her vakit olduğu üzere bilinmeyen kaynaklardan .exe evrakları indirmekten kaçınmalı ve indirdiğiniz belgeyi bir antivirüs programıyla taratmalısınız.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
