Yapay zeka tabanlı araçların hayatımıza süratlice dahil olması, irtibat biçimimizi de tekrar şekillendiriyor olabilir. ChatGPT’nin sırf bir sohbet robotu değil, birebir vakitte yazı yazma aracı ve arama motoru alternatifi olarak günlük kullanıma girmesiyle birlikte, ürettiği içeriklerin izleri daha net bir biçimde fark edilmeye başlandı. Toplumsal medyada ve forumlarda sıkça lisana getirilen bu tartışmaların ortasında, dikkat alımlı bir araştırma, soruya öbür bir açıdan yaklaşıyor: Artık ChatGPT bizi değil, biz ChatGPT’yi taklit ediyor olabilir miyiz?
Almanya’daki Max Planck İnsan Gelişimi Enstitüsü’nden bir araştırma takımı, ChatGPT’nin lisan üzerindeki tesirini kapsamlı biçimde inceleyen yeni bir çalışma yayımladı. Araştırmaya nazaran, yapay zeka tarafından sıkça kullanılan kimi sözler, giderek daha fazla insan tarafından da kullanılmaya başlanmış durumda. Bu sözler ortasında İngilizcede “delve” (derinlemesine incelemek), “realm” (alan) ve “meticulous” (titiz) üzere, gündelik lisanda sık karşılaşılmayan sözcükler yer alıyor.
Araştırma grubu, öncelikle ChatGPT modellerine milyonlarca metin yükleyerek bu içerikleri “daha düzgün” bir lisana dönüştürmesini istedi. Elde edilen datalardan, bu dönüşümde sıkça kullanılan sözler belirlendi. Akabinde bu sözlerin, ChatGPT’nin piyasaya sürülmesinden evvel ve sonra, YouTube görüntüleri ve podcast kısımları üzere konuşmaya dayalı içeriklerde ne sıklıkla geçtiği tahlil edildi. Sonuçlar, bu sözlerin kullanımında bariz bir artış olduğunu ortaya koyuyor.
Elbette araştırmacılar, bu sonuca ulaşırken çeşitli denetim sistemleri uyguladı. Tıpkı manası taşıyan farklı sözler, metinlerin yazılı mı yoksa konuşma mı olduğu üzere faktörler göz önünde bulunduruldu. Yeniden de, “GPT kelimeleri” olarak tanımlanan bu sözcüklerin, konuşma İngilizcesinde eskisinden daha sık yer bulduğu tespit edildi. Bu durum, insan ile yapay zeka ortasında bir tıp dilsel geri besleme döngüsünün oluştuğunu düşündürüyor.
Çalışmanın muharrirlerinden Levin Brinkmann’a nazaran, beşerler tabiatı gereği birbirlerini taklit ediyor. Fakat kimi taklit edeceğimiz konusunda seçiciyiz; bilgili, emniyetli ya da otoriter gördüğümüz bireylerin lisanını daha çok benimseme eğilimindeyiz. Yapay zeka da bu noktada, giderek kültürel bir otorite üzere algılanmaya başlıyor olabilir.
Araştırmanın sunduğu bulgular ilgi cazibeli olsa da, birtakım sınırlamaları da var. İncelenen dataların birçok akademik içeriklerden oluşuyor; bu da ChatGPT’nin gündelik konuşma lisanındaki tesirini tam olarak ölçmeyi zorlaştırıyor. Ayrıyeten çalışma, sırf OpenAI’ın GPT-3.5 ve GPT-4 serisi modellerini kapsıyor. Gelecekte farklı modellerin devreye girmesiyle bu lisan tercihleri değişebilir ve bugünkü sonuçların geçerliliği hudutlu kalabilir.
