Çin, öğrencilerin üniversite giriş imtihanlarında yapay zeka araçlarını kullanarak hile yapmasını engellemek için farklı bir tedbir aldı: İmtihan müddetince ülkedeki yapay zeka sohbet botlarını büsbütün devre dışı bırakmak… Bu karar, merkezi hükümetin ve istihbarat ünitelerinin iş birliğiyle hayata geçirildi.
Bloomberg’in haberine nazaran, Alibaba’nın Qwen ve ByteDance’ın Doubao üzere tanınan yapay zeka sohbet botları, imtihanlarla ilgili soruları tanıma ve yanıtlama özelliklerini kapattı. Ayrıyeten, Tencent’in Yuanbao ve Moonshot’ın Kimi üzere öbür önde gelen AI araçları da imtihan saatlerinde görsel tanıma özelliklerine erişimi büsbütün kesti. DeepSeek de emsal bir kısıtlamaya gitti.
Öğrenciler bu botlara neden bu özelliklerin çalışmadığını sorduklarında, “Üniversite giriş imtihanlarının adil olmasını sağlamak için, bu fonksiyon test müddeti boyunca kullanılamaz” karşılığını aldılar. Bir imtihan sorusunun görselini yüklemeye yahut tahlil için yardım istemeye çalıştıklarında ise botlar, bunun “kurallara uygun olmadığını” bildirdi.
Yapay zeka özelliklerinin kapatılması, hizmet veren tüm şirketler ortasında yaygın üzere görünse de, hiçbir şirket bu kısıtlamaları kamuya açıkça duyurmadı. Guardian’a nazaran, bu durumun duyulması yüklü olarak toplumsal medyadaki öğrencilerin paylaşımlarıyla gerçekleşti. Birçok öğrenci, araçlarını kullanamamaktan şikayet ederken, kimileri bu durumdan rahatsız oldu. Bir Weibo kullanıcısı, “Üniversite giriş sınavı adayları, hepiniz berbat insanlarsınız. Fotoğraf yüklemek için DeepSeek’i kullanamıyorum, tekrar ChatGPT indirmem gerekiyor, umarım hepiniz topluluk kolejine gidersiniz” biçiminde bir paylaşım yaparak reaksiyonunu lisana getirdi.
“Gaokao” imtihanının önemi
Çin’deki öğrenciler için bu imtihan süreci hiç de hafife alınacak bir durum değil. “Gaokao” olarak bilinen bu üç günlük üniversite giriş sınavı, lise öğrencilerinin ülkenin hudutlu sayıdaki üniversite kontenjanlarından birine yerleşme umuduyla girdikleri kritik bir dönemeç. Bu yıl yaklaşık 13.3 milyon öğrencinin imtihana girmesi bekleniyor. Toplamda yaklaşık dokuz saat süren ve üç güne yayılan bu imtihanda öğrencilerin telefon yahut dizüstü bilgisayar kullanmalarına müsaade verilmiyor. Bu kural, yapay zeka araçlarına erişimi aslında büyük ölçüde engellese de, Çin idaresi yeniden de hiçbir riski göze almak istemedi.
İlginç bir formda, öğrenciler imtihan sırasında yapay zeka kullanamazken, imtihan yöneticileri bu teknolojiden faydalanabiliyor. China Daily’nin bildirdiğine nazaran, birtakım imtihan merkezleri, öğrencilerin fısıldaşması yahut insan gözüyle tespit edilemeyen tekrarlanan bakışlar üzere “düzensiz davranışları” belirlemek için tasarlanmış yapay zeka nezaret sistemleri kullanıyor.
