Çin, Güneş Sistemi’ni keşfetme yolundaki savlı planlarında değerli bir kilometre taşını daha geride bıraktı. Tianwen-2 isimli uzay aracı, 29 Mayıs’ta Türkiye saatiyle 20:31’de Long March 3B roketiyle Sichuan eyaletindeki Xichang Uydu Fırlatma Merkezi’nden muvaffakiyetle uzaya gönderildi. Bu vazife, Çin’in daha evvel Mars’a iniş yapan Tianwen-1 vazifesinden sonraki ikinci büyük gezegenler ortası keşif denemesi olma özelliğini taşıyor. Görevin birinci amacı: Kamoʻoalewa asteroidi
Tianwen-2’nin iki aşamalı vazifesinin birinci amacı, Dünya’ya epeyce yakın bir yörüngede dönen 469219 Kamoʻoalewa (2016 HO3) isimli gök cismi. Bu asteroid, yörüngesi Güneş etrafında Dünya’ya çok yakın seyreden ve bu nedenle “yarı-uydu” (quasi-satellite) olarak tanımlanan ender gök cisimlerinden biri. Yaklaşık 60 metre çapında olduğu varsayım edilen Kamoʻoalewa, bilim beşerlerine nazaran Ay’dan kopmuş antik bir parçayı temsil ediyor olabilir. Tianwen-2 bu asteroide Temmuz 2026’da ulaşacak ve robotik bir kol, “dokun ve kaç” tekniği ve yüzeye sabitlenme üzere birden fazla yolla örnek toplama teşebbüsünde bulunacak. Misyonun maksadı en az 100 gramlık örnekle geri dönmek.
Toplanan örnekler, Tianwen-2 tarafından 2027’nin sonlarında Dünya’ya gönderilecek. İlgili kapsül atmosferden geçerek bilim insanlarının tahlil edeceği değerli gereçleri Dünya’ya taşıyacak. Bu malzemeler, sırf asteroidin yapısını değil, birebir vakitte Dünya-Ay sisteminin erken periyot tarihine dair kıymetli ipuçları barındıracak. Şayet Kamoʻoalewa’nın kökeninin Ay’dan geldiği tespit edilirse Ay’ın uzak yüzeyi ve yüzey asimetrisi hakkında yeni teoriler geliştirilebilir. Bu cins küçük gök cisimlerine ulaşmak ve örnek almak, gezegen yörüngesine girmekten çok daha karmaşık. Çünkü zayıf çekim kuvveti tüm teknikleri en üst hudutta zorluyor.
İkinci durak: Gizemli kuyruklu yıldız gibisi nesne
Vazifenin ikinci ayağı ise bilimsel açıdan tahminen de daha da heyecan verici. Tianwen-2, örnekleri bıraktıktan sonra tarafını değiştirerek 311P/PanSTARRS isimli, kuyruklu yıldız üzere davranan lakin ana asteroid jenerasyonunda yer alan gizemli, “hibrit” özellikli bir gök cismine yönelecek. Bu obje, hem asteroit hem kuyruklu yıldız özellikleri taşıyan “aktif asteroid” sınıfına ilişkin ve daha evvel hiçbir uzay aracı bu çeşit bir cismi yakından gözleme fırsatı bulamadı. Tianwen-2, üzerinde 11 bilimsel enstrüman taşıyor. Bunlar ortasında spektrometreler, yüksek çözünürlüklü kameralar, radar aygıtları ve parçacık dedektörleri bulunuyor. Bu araçlarla asteroidin ve kuyruklu yıldızın kimyasal yapısı, manyetik alanları, yüzey özellikleri ve güneş rüzgarı tesirleri ayrıntılı halde incelenecek. Geçmişte NASA’nın OSIRIS-REx ve Japonya’nın Hayabusa2 misyonları, ömrün yapı taşları ortasında yer alan amino asitler ve nükleobazlar üzere organik gereçlerin asteroidlerden taşınabildiğini göstermişti. Tianwen-2’den benzeri yahut daha ileri seviyede keşifler bekleniyor.
Çin’in genişleyen uzay vizyonu
Tianwen-2, Çin’in sadece Ay’a odaklanmadığını, Güneş Sistemi’nin derinliklerine yönelik, gezegenler ortası daha geniş ve savlı bir keşif vizyonu geliştirdiğini kanıtlıyor. Çin, 2021’deki Mars’a başarılı inişin akabinde, 2028’de Tianwen-3 ile Mars’tan örnek getirmeyi hedefliyor. Bu gerçekleşirse, Mars’tan Dünya’ya örnek getiren birinci ülke Çin olabilir. Misal tarihler için Mars Sample Return misyonu de mevcut; hatta NASA’nın araçları örnekleri yüzeydeki kapsüllere yerleştirmiş durumda. Fakat bunların toplanıp Dünya’ya döndürülmesi maliyetli. Bu nedenle şimdilik vazifenin geleceği bütünüyle belgisiz. Çin’in gelecek planları ortasında 2029’da Jüpiter ve uydusu Callisto’ya ulaşmak, 2030’larda Venüs atmosferinden örnek getirmek ve hatta Neptün’e bir sonda göndermek yer alıyor.
