Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri ortasında uzanan Rub’ al-Khali, yani “Boş Bölge“, uzun yıllar boyunca ömür barındırmayan, uçsuz bucaksız bir kum denizi olarak biliniyordu. Lakin 2002 yılında yaşanan bir tesadüf, bu algıyı büsbütün değiştirdi.
Dubai Buyruğu Şeyh Muhammed bin Raşid El Maktum, bir uçuş sırasında çölün ortasında alışılmadık izler fark etti: Sıra dışı kumul biçimleri ve siyah lekeler… Bu küçük detaylar, büyük bir keşfin kapısını araladı.
Bu keşif, Saruq Al-Hadid ismi verilen ve yaklaşık 5.000 yıl öncesine dayanan bir arkeolojik alanın bulunmasına yol açtı. Bölgede yapılan hafriyatlarda, metal işçiliğine dair kalıntılar, işlenmiş bakır ve demir kesimleri ile hayvan kemikleri gün yüzüne çıkarıldı. Tüm bu bulgular, çölün tam ortasında bir vakitler hayli gelişmiş bir ömrün var olduğunu düşündürüyor.
Üç metrelik derinlikte bulunan tarih: Kayıp Ubar kenti mi?
Araştırmacılar kalıntıların neredeyse üç metre derinlikte bulunduğunu söylüyor. Sert tabiat şartları ve daima hareket eden kumullar yüzünden uzun mühlet fark edilemeyen bu alan, artık bölgenin geçmişini anlamak isteyen araştırmacıların ilgi odağında. Ve bu keşif, tek başına bir yerleşim alanından fazlasını gündeme taşıdı.
Ortaya çıkan izler, Arap Yarımadası’nın efsanelerinde yer alan kayıp Ubar şehrini de tekrar akıllara getirdi. Rivayetlere nazaran Ubar, ilahların gazabına uğrayarak kumların altına gömüldü. İngiliz müellif ve subay T.E. Lawrence da bu efsanevi kenti “kibir yüzünden yok edilen” bir yer olarak tanımlamıştı.
Sadece efsaneler değil, teknolojinin gücü de bu keşifte değerli bir rol oynadı. Abu Dabi’deki Khalifa Üniversitesi’nden araştırmacılar, çöl yüzeyini kazmadan altındaki yapıları tespit edebilen bir radar sistemi kullandı. Bu sistem, toprağa gönderdiği sinyallerin geri dönüşünü tahlil ederek yerin altında ne olduğunu anlamaya çalışıyor. Radar dataları yapay zeka ile işlendiğinde, antik yerleşim alanlarına ve temaslı yollara dair hayli net izler ortaya çıktı.
Dubai Kültür Kurumu’nun takviyesiyle bölgede yeni hafriyatlar planlanıyor. Araştırmacılar, bu alanın Arap Yarımadası’nda kurulan birinci medeniyetlere dair kıymetli ipuçları barındırdığına inanıyor.
