Kanser, birden fazla vakit çağdaş hayatın bir sonucu olarak görülür. Hava kirliliği, radyasyon, gerilim, ziyanlı kimyasallar ve genetik yatkınlık üzere etkenlerle ilişkilendirilir. Lakin yakın vakitte yapılan bir keşif, bu ölümcül hastalığın kökenlerinin çok daha eskiye, hatta dinozorlar çağında yaşayan canlılara kadar uzanabileceğini gösteriyor.
Araştırmacılar, yaklaşık 70 milyon yıl öncesine ilişkin fosilleşmiş bir dinozor iskeletinde küçük bir tümöre rastladı. Keşif, birinci bakışta sıradan üzere görünse de ayrıntılı incelemeler, bu tümörün etrafında kırmızı kan hücrelerine misal yapıların bulunduğunu ortaya koydu. Bu da, dinozorların da bir vakitler kansere benzeri hastalıklarla gayret ettiğine dair güçlü bir ipucu olabilir.
Ancak bu bulgu sırf dinozorların kansere yakalanabileceğini düşündürmekle kalmıyor. Birebir vakitte fosillerde, sanılandan çok daha fazla yumuşak doku kalıntısının korunmuş olabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. Araştırmacılar, mevcut teknolojiyle bile şimdi tam manasıyla kıymetlendirilmeyen bu örneklerin, çok daha fazla bilgi barındırabileceğine dikkat çekiyor.
Özellikle kemik dokularında bulunan proteinler, vakitle kalsifiye olarak korunabiliyor ve klasik DNA’ya kıyasla çok daha kararlı bir yapıya sahip olabiliyor. Bu da bilim beşerlerine, milyonlarca yıl öncesine ilişkin genetik bilgiye ulaşma imkânı sunuyor. Böylelikle, eski canlıların kansere karşı nasıl bir bağışıklık reaksiyonu geliştirdiği ya da bu hastalıkla nasıl başa çıktığı üzerine daha net çıkarımlar yapılabiliyor.
Daha da dikkat alımlı olan ise, dinozorda tespit edilen tümör çeşidinin, bugün hala insanlarda görülen bir tipe benzemesi. Bu benzerlik, kanserin sadece günümüz beşerlerine mahsus bir hastalık olmadığını, çok daha eski bir biyolojik geçmişe sahip olabileceğini düşündürüyor. Dinozorların bu hastalıkla nasıl başa çıktığı bilinmese de, çağdaş tıbbın şimdi ulaşamadığı kimi sistemler hakkında ilham verici ipuçları taşıyor olabilir.
Elbette bu cins keşifler hala çok hudutlu. Fosillerde yumuşak dokunun korunması hayli az bir durum. Hangi fosilde bu cins dokulara rastlanabileceğini evvelce kestirmek ise neredeyse imkânsız. Lakin gelişen tahlil teknikleri sayesinde, daha fazla fosilin ayrıntılı biçimde incelenmesi mümkün hale geliyor.
Geçmişin bu sessiz şahitleri, sadece tarih öncesi canlıların hayatını anlamak açısından değil; tıpkı vakitte günümüzde insanlığı tehdit eden hastalıkların kökenine inmeye çalışmak açısından da son derece kıymetli. Tahminen de dinozorların iskeletlerinde gizli kalan birkaç hücre, gelecekte kanserle gayrette değerli bir dönüm noktası olabilir.
