DirectX, Windows kullanıcılarının vakit zaman, bilhassa oyun tutkunlarının ise sıkça karşısına çıkan bir kavram. Bundan 4 – 5 yıl öncesine kadar yeni çıkan bir oyunu oynayabilmek için DirectX güncelleme sürecini yapmak gerekiyordu. Lakin günümüzde buna gerek kalmadı. Pekala, DirectX nedir? Günümüzde DirectX güncelleme sürecine neden gerek kalmadı? Tüm bu soruları cevapladık.
DirectX nedir?
1996 yılında Windows 95 ile hayatımıza giren DirectX, Windows’un oyunlar konusundaki muvaffakiyetinin temelini oluşturuyor. Günümüzde macOS işletim sistemi ile çalışan bilgisayarlarda hayli güçlü bir donanıma sahip olsa da, kelam konusu oyun olduğunda en uygun performansı Windows’un sunduğu ortada.
DirectX’i en kolay haliyle anlatmak gerekirse: oyun geliştiricilerin donanımlara erişmesini ve bu sayede oyunlara ince ayar yapmasını sağlıyor. PlayStation yahut Xbox üzere bir konsol kelam konusu olduğunda oyun geliştiricilerin işleri daha kolay. Çünkü geliştirdikleri oyunları tek bir donanım için optimize ediyorlar.
Ancak bilgisayar tarafına geçiş yapıldığında binlerce farklı konfigürasyon bulunuyor. DirectX’in kullanışlı olduğu yer tam olarak burası. Oyunlar bilgisayarın donanımı ile direkt bağlantıya geçerek, optimize bir halde çalışabiliyor.
Yavaş yavaş teknik tarafa geçiş yapacak olursak: DirectX, ekran kartı, ses kartı ve RAM üzere donanım bileşenlerine düşük seviyede erişim sağlayan bir uygulama programlama arabimi yani API. DOS günlerinde oyunların ekran kartı ve anakart üzere donanımlara direkt erişimi vardı.
Bu durumu tehlikeli bulan Microsoft, Windows 95 ile birlikte birtakım donanımlara direkt erişimi kısıtladı. Bu oyunlar açısından sorun oluşturduğu için erişimi kolaylaştırmak emeliyle DirectX geliştirildi. Yani bu teknoloji oyunlar ve donanımlar ortasında bir köprü vazifesi görüyor.
DirectX günümüzde oyun geliştiricilere sunulan tek API protokolü değil. Fakat Windows’a mahsus olması avantaj sağlıyor. Microsoft, DirectX 12 Ultimate ile PC ve Xbox Series X ortasındaki çizgiyi bulanıklaştırarak oyun geliştiricilerin oyunları her platforma nazaran uyarlamasını çok daha kolay hale getiriyor.
Bu ortada tek kullanım alanının oyunlar olmadığını belirtmeliyiz. Kritik bir öteki alanda: yüksek çözünürlüklü görüntülerin oynatılmasını yahut düzenlenmesini sağlayan donanım hızlandırma için de DirectX teknolojisinden yararlanılıyor.
DirectX sürümü nasıl öğrenilir?
Microsoft, Windows 7 ve Windows Server 2008 R2 sürümleri ile DirectX 11’i piyasaya sürdü. En yeni işletim sisteminde yani Windows 11 ise DirectX 12 yüklü halde geliyor. 2025 Mayıs itibariyle en son sürüm DirectX 12 Ultimate’dir.
Bilgisayarınıza hangi sürümün yüklü olduğunu öğrenmeniz için yapmanız gereken epey kolay. Başlat menüsüne yahut başlangıç ekranına girdikten sonra dxdiag yazın ve Enter tuşuna basın. Açılan ekranda sistem sekmesinin altında, bilgisayarınızda kurulu sürümü göreceksiniz.
DirectX güncelleme süreci nasıl yapılır?
Windows’un şimdiki sürümlerinde rastgele bir belge indirmenize gerek kalmıyor. Direkt Windows Update üzerinden güncelleme yapılabiliyor. Lakin tekrar de güncelleme muhtaçlığı doğduğunda iki farklı yol bulunuyor;
1 – Windows 7 ve Server 2008 R2 sonrasında DirectX güncellemeleri rastgele bir belge / paket biçiminde sunulmuyor. Bu nedenle Windows 7’den sonra piyasaya sürülen işletim sistemlerinde tek yapmanız gereken güncelleştirmeleri denetlemek.
2 – Windows 7 yahut daha eski bir sürümü kullanıyorsunuz, buraya tıklayarak Microsoft’un hazırlamış olduğu En son DirectX sürümünü yükleme sayfasına ulaşabilirsiniz.
