3 Temmuz 2025 günü saat 22:55 prestijiyle Dünya, yörüngesinde Güneş’e en uzak pozisyona ulaşacak. Bu noktaya bilimsel ismiyle “apsis” (aphelion) deniyor. Lakin bu astronomik uzaklık artışı, günlük ömürde hissedilen sıcaklıkları düşürmüyor. Bilakis, başta ABD olmak üzere Kuzey Yarımküre’nin büyük kısmı ağır sıcak hava dalgasının tesiri altında. Yüksek sıcaklık alarmı verildi
Amerika Birleşik Devletleri genelinde sıcaklıkların 32°C üzerine çıkması bekleniyor. Bilhassa Teksas, Arizona ve Kaliforniya’nın güney bölgelerinde hava sıcaklıkları 43°C kadar ulaşabilir.
Avrupa’nın büyük kısmında etkili olan yaz başındaki sıcak hava dalgası ise günlük yaşantıyı olumsuz etkiliyor. İtalya’da 18 kentte kırmızı alarm verilirken, Almanya‘da birtakım bölgelerde sıcaklığın 40 santigrat dereceye ulaşacağı ve yılın en sıcak günü olacağı kestirim ediliyor. Yüksek sıcaklıklar nedeniyle ise Akdeniz ülkelerinde yangınlar yaşanıyor. Türkiye‘de binlerce kişi Çeşme ve Ödemiş’te günlerdir yangınlarla çaba ediyor. Bu yüksek sıcaklıklar, “Güneş’ten uzaklaşıyoruz, serinlemeliyiz” fikrini adeta çürütüyor.
Uzaklık değil, eğiklik belirleyici
Bu paradoksun karşılığı, Dünya’nın yörüngesindeki aradan çok eksen eğikliğiyle ilgili. Gezegenimizin 23,5 derecelik eğimi, mevsimlerin ve sıcaklık farklarının temel nedeni. Bu eğiklik sayesinde Güneş ışınları yaz aylarında Kuzey Yarımküre’ye daha dik açıyla düşüyor ve günler daha uzun sürüyor. Yani, sıcaklıklar artıyor.
Kuzey enlemlerde Haziran ayındaki yaz gün dönümünde Güneş ışınlarının düşme açısı kışa nazaran üç kat daha dik. Bu da bölgelerin daha fazla ısı almasına neden oluyor. Güneş’e olan uzaklık değil, ışınların düşme açısı ve gündüz müddeti sıcaklığı belirleyen asıl faktörler. Dünya ne kadar uzaklaştı?
Bugün prestijiyle Dünya ile Güneş ortasındaki ara 152 milyon kilometreyi (tam olarak 152.087.738 km) buldu. Bu, Ocak ayında gerçekleşen en yakın pozisyon olan “perihelion”a nazaran yaklaşık 5 milyon km daha uzak. Bu fark, ışığın Güneş’ten Dünya’ya ulaşma müddetinde 16,6 saniyelik bir artışa neden oluyor.
Bu ara artışı, Güneş’in Dünya’dan bakıldığında yaklaşık yüzde 6,5 daha sönük görünmesine yol açıyor. Lakin dediğimiz üzere bu fark, sıcaklık üzerinde gözle görülür bir tesir yaratmıyor.
