SpaceX’in Güney Teksas’ta gerçekleştirdiği test uçuşlarının çevresel tesirleri Meksika’nın reaksiyonunu çekti. Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, sınırın çabucak kuzeyinde yaşanan roket patlamaları ve enkaz saçılması nedeniyle etraf kirliliği telaşı taşıdıklarını belirtti. Hükümetin, şirketin mümkün milletlerarası yasa ihlalleri nedeniyle türel süreç başlatmayı incelediği açıklandı.
Sheinbaum, düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Gerçekten de bir kirlilik kelam konusu” tabirlerini kullanarak, olayların sadece teknik birer aksaklık olmadığını, bölgesel etraf güvenliği açısından da kıymetlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Tepkilerin merkezinde SpaceX’in Starbase isimli tesisinde geçtiğimiz hafta yaşanan patlama yer alıyor. Statik ateşleme testi öncesi yapılan hazırlıklar sırasında Starship roketlerinden biri büyük bir gürültüyle infilak etti. Olayda can kaybı yaşanmadı fakat etrafa saçılan modüller nedeniyle bölgede güvenlik tedbirleri artırıldı ve halka süreksiz olarak uzak durma daveti yapıldı.
Starbase tesisi, Teksas’ın güney ucunda, Meksika sonuna epey yakın bir pozisyonda bulunuyor. En yakın Meksika yerleşimi olan Matamoros kasabası yalnızca 13 kilometre uzaklıkta. Bu ara, yaşanan kazaların memleketler arası boyut kazanmasına neden oluyor.
Tek seferlik bir sorun değil
Son patlama, Starship roketlerinin yaşadığı teknik meselelerin en yenisi. Yalnızca son altı ay içinde yaşanan başka olaylar da dikkat cazibeli. Ocak ayında yedinci test uçuşunu gerçekleştiren bir Starship, beklenmedik titreşimler nedeniyle oluşan bir itici gaz sızıntısı ve yangın sonucu parçalanarak Karayipler’e kadar uzanan bir alana enkaz saçtı. Mart ayında, motor donanımındaki bir arıza nedeniyle bir uçuş havada kesildi ve roket infilak etti. Mayıs ayında ise yine giriş sırasında yaşanan bir sızıntı denetim kaybına yol açtı ve roket atmosferde parçalandı.
Bu olayların akabinde ABD Federal Havacılık Yönetimi (FAA), güvenlik gerekçesiyle Florida’nın kimi bölgelerinde süreksiz uçuş yasakları uygulamak zorunda kaldı.
Meksika tarafında ise çevresel telaşlar giderek daha yüksek sesle lisana getiriliyor. Bilhassa Tamaulipas eyaletine komşu olan bölgede fırlatmaların tesirleri üzerine bir inceleme başlatıldı. Mahallî etraf kümeleri, Starship testlerinin doğal ömrü tehdit ettiğini ve bilhassa Teksas’ın Boca Chica kıyılarındaki hassas habitatlar üzerinde olumsuz tesirler yarattığını savunuyor.
Meksikalı yetkililer, hudut ötesinden kaynaklanan bu çevresel tesirlerin sırf ABD’nin iç sıkıntısı sayılamayacağını belirtiyor. Claudia Sheinbaum’un açıklamaları da bu yaklaşımı yansıtıyor: “Yasal olarak hangi adımlar atılabilir, bunu kıymetlendiriyoruz. Bahis sadece enkaz değil, uzun vadeli tesirler de göz önüne alınmalı.”
