[Neden Çok Sevdim köşemizde tesirinden uzun müddet çıkamadığımız oyunları, bizi en çok etkileyen yanlarıyla birlikte anlatmaya çalışıyoruz.]
11 bit studios evvel This War of Mine, sonra da Frostpunk ile hayatta kalma tipine farklı bir soluk getirmişti. This War of Mine, bizi savaşın bütün acımasızlığıyla üzerine çöktüğü bir kentte hayatta kalmaya çalışan bir küme sivilin bu güçlü çabasına ortak etmişti. Frostpunk ise, global bir felaketin, büyük bir iklim krizinin akabinde bir toplumu ayakta tutmaya çalıştığımız bir gayret koymuştu önümüze.
İlk oyundan 6 yıl sonra gelen Frostpunk 2 de bizleri bu felaketin 30 yıl sonrasına götürüp uğraşa yeni katmanlar eklemişti. Ve bu yeni macera da birincisi kadar hoşuma gitmişti. Şu sıralarda kendisiyle yeniden vakit geçirmeye başlamışken, hangi taraflarıyla hoşuma gittiğini sizlerle de paylaşmak istedim.
Yine içimizi titretecek kararlar alma vakti…
Frostpunk, etinizi ısırıp soluğunuzu kesen buz üzere havadan daha çok acı verebilecek durumlarla karşı karşıya bırakıyordu bizleri. Bir avuç insan, dev bir jeneratörün etrafında toplanıp sonu hiç gelmeyecekmiş üzere görünen büyük kışa göğüs germeye ve hayatta kalmaya çalışırken, almak zorunda kaldığınız kararlar yüreğinizi sızlatabiliyor, hangi tercihin daha berbat olduğuna karar verip en azından berbatın güzelini seçmeye çalışıyordunuz.
Çocukları çalıştırmak üzere olağan kurallarda kabul edilemez bir duruma onay verecek misiniz? Üretimi biraz daha artırabilmek ismine insanların uzuvlarını kaybetmelerine yol açabilecek kararlar alacak mısınız? Beslenecek boğaz sayısı azalsın diye birilerine sırtınızı dönecek misiniz? Bu türlü onlarca karar anı bizleri içinden çıkılmaz ikilemlerin ortasında bırakıyordu.
Frostpunk 2, bizleri birinci oyunda yaşananlardan 30 yıl sonrasına götürüp bir biçimde hayatta kalmayı başarmış toplumun yeni sıkıntılarıyla yüzleştiriyordu. Birinci oyunla kıyaslandığında artı hanesine yazılabilecek şeyler de vardı, bazılarının güzeline gitmeyen şeyler de.
Burada akla gelebilecek birinci örnek, bu oyunun bahse yaklaşımı. Birinci oyunda bireylere (bireysel talepler, beklentiler, muhtaçlıklar, kayıplar vs) daha fazla odaklanırken burada fraksiyonların ön plana çıktığını söylemek mümkün. Ferdî trajedilerin önüne geçmeye çalıştığımız bir oyundan genel siyasetlere odaklanan bir oyuna evrilmiş üzere görünüyordu. “Hayatta kalma” probleminin öbür bir yapıya büründüğünü gördüğümüz bir oyun olmuştu Frostpunk 2.
Kimileri, bundan çok da hoşlanmamıştı. Odağın hayatta kalma uğraşından siyasete kaymış olmasından rahatsızlıklarını lisana getiriyorlardı. Bu tenkitlerde haklılık hissesi olduğunu belirtmek durumundayım. Birinci oyunda aldığımız kararların yükü omuzlarımıza biraz daha fazla çöküyordu güya. Ancak biraz eşelediğimizde Frostpunk 2’de aldığımız kararlar da o denli sıradan kararlar değildi bence.
Mesela oyunun öğretici kısmı olarak değerlendirilebilecek giriş kısmında, büyük fırtına gelene kadar besin stoklamanız gerekiyordu. Bunun için kendilerini çocukları ve torunları için feda edip yerleşim yerini terk etmeyi öneren ihtiyarların bu teklifini kabul mu edecektiniz yoksa fok balıklarının soyunu kurutmayı mı göze alacaktınız? Her ikisini de yapmak istemiyorsanız dikkatli hareket etmeniz, her adımınızı ölçüp biçerek atmanız ve besin üretebileceğiniz her alanı en üst seviyede kullanmanız lazımdı. Bunun için de ek vardiyaları devreye almanız gerekebiliyordu -ki bunun sonunda da birileri hastalanabiliyor, hatta ölebiliyorlardı.
Yani her hâlükârda “mutlak mutluluk” yahut “en güzel karar” diye bir şey yokt, illaki kimi fedakarlıklar yapılacaktı. Kıymetli olan sizin hangi fedakarlıkları başkalarına kıyasla daha kabul edilebilir göreceğinizdi.
İşin içine petrolün girmesi; beraberinde geliştirilebilecek yeni tenknikler/teknolojiler, hayata geçirilebilecek siyasetler ve kümeler ortasında ayrılıkları da getiriyordu -ki bu bana nazaran oyunu zenginleştiriyordu.
Her ne kadar bazıları fraksiyonlar ve siyasetler sisteminden pek hoşlanmamış olsa da bana nazaran bu da oyuna öteki bir boyut katan bir özellikti. Baskı (veya çıkar) kümeleri her idare biçiminde kendilerini bir biçimde gösteriyorlar. Burada da farklı bir durum kelam konusu değildi. Bu kümelerin inançları, alışkanlıkları, beklentileri vs. taleplerine taraf veriyordu. Siz de bir yandan burada bir istikrar tutturmaya, bir yandan da istediğiniz kararları hayatta geçirmeye çalışıyordunuz, doğal en temel gayeniz olan toplumu bir ortada ve hayatta tutabilme gayretinizden uzaklaşmadan.
İşte bu noktada Frostpunk 2’nin işini güzel yaptığını düşünüyorum. Görsel ve işitsel istikametten yeterli bir atmosfer oluşturulduğu kanaatindeyim. Gerçekçi hissettiren çabalarla, toplumların nasıl da parçalanıp birçok vakit anlamsız rekabetler içerisine girebildiğini gösteren olaylarla, ortada yaşanan ufak mutluluklarla ve umudu yeşerten gelişmelerle de bu atmosfer tamamlanıyordu bana nazaran. Bizlere hakikaten de bu türlü bir ortamda kalmanın nasıl olacağını hissettirmek konusunda ellerinden gelen uğraşı göstermişler ve sonuçta da ortaya başarılı bir iş çıkmıştı bence.
Bu çeşit oyunları, kendi gerçekliğimizle yüzleşmek için de bir fırsat olarak görürüm birçok vakit. Frostpunk 2, benim için bu açıdan da yol gösterici bir rol üstlenmiş durumda. Bazen, durup kendimizi sorgulamakta yarar var diye düşünüyorum. Bu sorgulamayı layıkıyla yaptırabilecek oyunlardan birisi de Frostpunk 2.
