Dün gece saat 02.17’de Muğla’nın Marmaris ilçesinde 5.8 büyüklüğünde sarsıntı meydana geldi. Akdeniz vilayetlerinde şiddetli halde hissedilen sarsıntısı Google Zelzele İkaz Sistemi ve Deprem Ağı taşınabilir uygulaması yaklaşık 15 saniye evvelden bildirdi. Sarsıntı ihtarları açık olan kullanıcılar, erken ikaz sayesinde inançlı yere geçebildi. Google, Akdeniz ve Ege’deki kullanıcılara zelzeleden yaklaşık olarak 10 saniye evvel bildirim gönderdi. Gönderilen bildirimde sarsıntının şiddeti varsayımı 6.4 olarak belirtildi.
Deprem Ağı taşınabilir uygulaması ise Akdeniz, Ege kullanıcılara yaklaşık 15 saniye evvel, Marmara’daki kullanıcılara 45 saniye evvel bildirim gönderdi. Zelzele Ağı tarafından zelzelenin şiddeti 5.7 olarak varsayım edildi.
Ege ve Akdeniz’de şiddetli sarsıntılar yaşanırken, İstanbul etrafında çok küçük sarsıntılar yaşandı. Marmaris açıklarındaki zelzelenin şiddeti AFAD tarafından 5.8, Kandilli Rasathanesi tarafından ise 5.7 olarak belirlendi.
Deprem Erken İkaz Uygulamaları Nasıl Çalışır? Google Sarsıntısı Nasıl Varsayım Ediyor?
Depremi erkenden bildiren uygulamalar aslında sarsıntısı gerçekleşmeden evvel değil zelzele sarsıntısı başladığı birinci anda kullanıcıya ihtar gönderiyor. Zelzele sarsıntısı iki başka dalga biçiminde gerçekleşiyor. Birinci anda P dalgası ismi verilen birincil dalga meydana geliyor. Bu dalga insanların hissedemeyeceği halde hafif sallanmalar yaşatıyor. Akabinde yıkıcı dalga olarak tanımlayabileceğimiz S dalgası sarsıntıları yaşanıyor. Güçlü ve yıkıcı tesiri olan bu dalga hissedilir düzeyde sarsıntı yaratıyor. Telefonlar P dalgalarını tespit ediyor ve kullanıcıya S dalgası öncesinde ihtar gönderiyor.
Android Sarsıntı İkaz Sistemi ve taşınabilir uygulamalar, telefonların ivmeölçer dataları kullanıyor. Telefonlar tıpkı minik bir sismograf üzere misyon yapıyor. P dalgası esnasında telefonlardaki ivmeölçerler ile sarsıntı bilgileri tespit ediliyor ve yapay zekalı tahlilin akabinde zelzele ikaz sistemi devreye giriyor. Zelzeleden etkilenmesi mümkün kentlerdeki kullanıcılara zelzele uyarısı gönderiliyor. Bu sayede yıkıcı S dalgasından saniyeler öncesinde kullanıcılar uyarılıyor. Sarsıntı dalgaları, zelzelenin merkez üssünden yayılarak ilerlediği için merkez üssüne uzaklık arttıkça ikazın evvelden ulaşma ihtimali artar. Örneğin zelzelenin merkez üssünden 100 kilometre uzaktaki bir kullanıcı, S dalgası gerçekleşmeden 15-30 saniye öncesinde ihtar alabilir. Bu sayede asansörden çıkabilir, yıkılabilecek objelerden kaçabilir ve inançlı bir yere çömelebilir.
En yeterli sarsıntı ikaz uygulamaları hangileri?
- Deprem Ağı
Türkiye’de zelzelesi erkenden ihtar veren bu iki uygulama öne çıkıyor; Google Zelzele İkaz Sistemi ve Zelzele Ağı taşınabilir uygulaması.
Google’ın Zelzele İkaz Sistemi, Android aygıtlara ön yüklü olarak geliyor. Aktifleştirmek için Android telefonunuzun Ayarlar menüsünde “Deprem” olarak aratma yaparak ilgili ayara erişebilirsiniz.
Futura Innovation tarafından geliştirilen Sarsıntı Ağı taşınabilir uygulaması ise Android’de fiyatsız, iOS’te 99,99 TL olarak fiyatlandırılıyor. Bu uygulama, Android telefonlardaki sarsıntı datalarını kullanarak tüm kullanıcılara ihtar gönderiyor.
