Google, 2021 yılında kullanıma sunduğu ve az konuşulan lisanların yaşatılmasını hedefleyen Woolaroo servisine Lazca lisan takviyesi eklediğini duyurdu. Bu sessiz lakin güçlü adım, sırf çeviri hizmeti sunmanın ötesine geçerek, kültürel kimliğin teknolojiyle buluştuğu yeni bir periyodun kapılarını aralıyor.
Yapay zekâ takviyeli Woolaroo platformu, artık Lazca konuşmak isteyen kullanıcılara hem görsel hem sesli dayanak sağlayarak öğrenme sürecini daha interaktif hâle getiriyor. Bir çay bardağı ya da yöresel bir yapı olan serender üzere nesnelerin fotoğrafı çekildiğinde, sistem bu objelerin Lazca karşılıklarını ve hakikat söylemlerini anında sunabiliyor.
Lazca Neden Değerli?
Lazca, Güney Kafkasya lisan ailesine ilişkin, kökeni Antik Kolhis ve Lazika devirlerine dayanan, Türkiye’nin kuzeydoğusunda sonlu bir nüfus tarafından konuşulan bir lisan. UNESCO tarafından “kesinlikle tehlike altındaki diller” ortasında sınıflandırılıyor. Yeni jenerasyonlar ortasında Lazca’yı konuşanların sayısı süratle azalıyor.
Google, bu tercihini “Kadim Bir Medeniyetin Kalp Atışı: Lazcayı Korumak” başlıklı özel bir metinle destekleyerek, Lazca’nın sırf bir bağlantı aracı değil, tıpkı vakitte bölgesel bilgi birikiminin ve biyolojik çeşitliliğin taşıyıcısı olduğunu vurguladı.
Yapay Zekâ ile Köklerimize Yolculuk
Woolaroo, Google’ın gelişmiş lisan modeli Gemini ile entegre çalışıyor. Bu sayede yalnızca sözlerin gerçek çevrilmesi değil, tıpkı vakitte kültürel bağlamla uyumlu bir lisan öğrenme süreci sağlanıyor. Sistem, vakitle kullanıcı etkileşimlerinden öğrenerek söz dağarcığını genişletme potansiyeline sahip.
Kırsal bölgelerde hâlâ konuşulmakta olan ağız farklılıklarını bile öğrenebilecek yapıda olması, teknolojinin kültürel derinliği nasıl kavrayabileceğini gösteriyor.
Laz Topluluğundan Güçlü Katkı
Google’ın bu adımı, yıllardır Laz lisanı için çaba eden topluluklarca da memnuniyetle karşılandı. Geliştirilen Lazca klavyeler, taşınabilir uygulamalar, çevrim içi kurslar ve seçmeli ders çalışmaları bu kültürel direnişin temelini oluşturuyor.
Konuya dair yapılan açıklamada, “Google’ın bu katkısı, bizim yıllardır yaktığımız ateşe en çağdaş körükle dayanak vermesidir. Lakin asıl sorun, Laz halkının bu lisanı sahiplenme iradesidir.” sözlerine yer verildi.
Teknolojiyle Kültürel Müdafaa Mümkün mü?
Google’ın Lazca’ya dayanağı, teknoloji şirketlerinin kültürel mirasın korunmasındaki rolünü tekrar gündeme getiriyor. Uzmanlar, dijital araçların lisan tahsilinde eğlenceli ve tesirli usuller sunduğunu, bilhassa genç jenerasyonların bu cins platformlarla daha çok etkileşim kurduğunu belirtiyor. Woolaroo da bu tarafıyla, yalnızca bir çeviri uygulaması değil; kültürel transferin, merakın ve öğrenmenin merkezine yerleşiyor.
Lazca’nın Woolaroo’ya dahil edilmesi, Google’ın global vizyonunun lokal lisanlarla ne derece iç içe geçebileceğini gösteriyor. Bu adım, sırf bir söz dağarcığını değil; bir halkın belleğini, tabiatını ve ömür üslubunu teknolojiyle muhafaza gayretini temsil ediyor.
Dijital dünyanın çok sesli bir gelecek için nasıl araç olabileceğine dair hoş bir örnek olan bu gelişme, öteki tehlike altındaki lisanlar için de örnek teşkil edecek üzere görünüyor.
